İSTANBUL (AA) - Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sigara Bırakma Polikliniği Sorumlusu Doç. Dr. Mehmet Atilla Uysal, sigara bağımlılığından kurtulmak isteyen ancak bunu başaramayan kişilerin etkinliği kanıtlanmış tıbbi tedavi yöntemlerinden yararlanmaları gerektiğini söyledi. 

İstanbul'da geçen yıl 39 bin 307 kişi, sigarayı bırakmak için polikliniklere müracaat etti. Bir yıl boyunca izlenecek kişiler, bu sürede hiç sigara içmezlerse "sigarayı bırakmış" kabul edilecek. Uzmanlar, yardım alanların yüzde 30'a yakınının sigarayı bırakma başarısını gösterdiğini, kendi kendine bırakmayı deneyenlerin ise ancak yüzde 5'inin başarılı olabildiğini belirtiyor. 

Doç. Dr. Uysal, Yedikule'deki Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde 15 yıldır sigarayı bırakmak isteyenlere hizmet verdiklerini belirtti. 

KOAH ve akciğer kanserinin en önemli nedenini sigaranın oluşturduğunu ifade eden Uysal, sigaranın kişi ve toplum sağlığına büyük zararları dokunduğunu ifade etti. 

Uysal, sigarayı bırakmanın kullananlar için kolay olmadığını aktararak, "Yapılan araştırmalar şunu göstermiştir ki sigara içenlerin yüzde 70'i sigarayı bırakmak istediklerini söyleyeceklerdir. Ancak bunların ancak yüzde 40'ı sigarayı bırakmak için destek ya da yardım talep etmektedir" diye konuştu. 

Sigarayı kendi kendine bırakmak isteyenlerin ancak yüzde 5'inin başarı sağladığını ifade eden Uysal, "Dünya Sağlık Örgütü'ne göre bir yıl içinde hiç sigara içmeyen kişi sigarayı bırakmış olarak tanımlanır. Başvuranlar içinde polikliniğimizin başarısı yüzde 25 ile yüzde 30 arasında. Sigarayı bırakmak isteyen kişiler yardım almaktan çekinmemelidir" dedi.

Sigara bağımlılığının sadece ilaçla tedavi edilebilen bir bağımlılık değil, aynı zamanda psikolojik ve davranış boyutu da olan bir bağımlılık olduğunu vurgulayan Uysal, tedavi sürecini ise şöyle aktardı:

"Sigara Bırakma Polikliniği'nde görev yapan hekimlere, hastalara zaman ayırabilmeleri için en fazla 17 hasta bakabilecekleri yasal olarak da tanımlandı. Bir hastaya en azından 20 dakika ayırmaya çalışıyoruz. Bu sürede hastaların nasıl, ne zaman sigara içtiklerini ayrıntılı olarak sorguluyoruz. Nikotin bağımlılık testini değerlendiriyoruz. Ne kadar fiziksel, psikolojik bağımlılığı var, bunu değerlendirmeye çalışıyoruz. Hastalara söylediğimiz şudur: 'Biz size sigarayı bıraktırmıyoruz, sigarayı bırakmanıza yardımcı oluyoruz'. Çünkü bu konuda hekimlerin tek başlarına çaba göstermesi yeterli değil. Hastanın kendisinin istemesi, sigarayı bırakma konusunda kararlı olması, yanlış olan yaşam tarzını doğru yönlendirmesi gerekiyor. Üçüncü aşamada da ilaç tedavisi uyguluyoruz."

- Sigarayı bırakmak niçin zor?

Nikotinin psikolojik bağımlılık etkilerinin yanı sıra fiziksel bağımlılık da yapan bir madde olduğunu kaydeden Uysal, şöyle devam etti:

"Sigara içilmediğinde vücuttaki nikotin miktarı azalır ve vücut bunun yoksunluğunu duymaya başlar. Yaklaşık 3 hafta süren huzursuzluk, uykusuzluk, bazen uykuya eğilim, sinirlenme, aşırı tepki verme, bazen kabızlık, konsantrasyon güçlüğü gibi sorunlar yaşanabilir. Bu yoksunluk belirtileri her 3 kişiden 2'sinde görülebilir, şiddeti kişiden kişiye değişir. Bu dönem aynı zamanda sigara içme isteğinin en yoğun olduğu dönemdir ve genellikle kişi en çok bu dönemde zorlandığı için sigaraya yeniden başlar. Öte yandan, sigara içenlerde ödül gibi hissedilen değişikliklerin devamını sağlamak için tekrarlanan sigara içme eylemi zamanla alışkanlık halini almıştır ve kişi çoğu kez farkında olmadan, nikotin ihtiyacı yokken bile sigara yakıp içmeye başlamıştır. Ayrıca bu sık tekrarlanan sigara içme eylemi, günlük hayatındaki pek çok faaliyeti ile ilişkilendirilmiştir (çay, kahve, yemek sonrası, eğlence ve arkadaş ortamı, vs). Dolayısıyla sigarayı bırakmaya çalışırken günlük hayatındaki pek çok şey kişiye sigarayı hatırlatacak ve istek uyandıracaktır. Sigara bırakıldığında 2-3 hafta süren fiziksel yoksunluk belirtilerinin yanı sıra bu günlük hayattaki sigarayı çağrıştıran unsurlar da zorlayacaktır. Hatta fiziksel yoksunluk belirtileri ortadan kalktıktan sonra da kendini hissettirecektir. Sigarayı bırakmayı deneyen kişiyi erken dönemde daha çok yoksunluk belirtileri zorlarken, bu dönemden sonra psikolojik bağımlılığın getirdiği alışkanlıklar nispeten ön plana çıkmaktadır. O halde sigarayı bırakacak kişinin bu sorunları tanıması ve nasıl çözeceğini öğrenmesi gerekecektir."

Sigarayı bırakmaya çalışan kişinin zorlanmasının nikotin bağımlılığının beklenen bir sonucu olduğunu ve kişilik yapısıyla ilişkisi olmadığını kaydeden Uysal, "Dolayısıyla zorlanmak ya da bırakmayı deneyip tekrar başlamak iradesizlik anlamına gelmemelidir. Sigara bırakma çabası içindeyken kendinizi yargılamadan ve suçlamadan mücadele etmelisiniz. Bu süreci 'kronik tekrarlama eğilimi olan bir hastalıktan iyileşmeye çalışmak' olarak benimsemeniz çabanızı kolaylaştıracaktır" dedi. 

- Tedavi

Uysal, nikotin bandı, nikotin sakızı gibi "yerine koyma" tedavilerinin yanı sıra beyinde etki eden bir ilacın da kullanıldığını aktararak, "Kendi kendinize bırakmayı denediğinizde zorlanıyorsanız etkinliği kanıtlanmış tıbbi tedavi yöntemlerinden yararlanın" dedi. 

Kliniklerinde uyguladıkları yöntem ve ilaçların bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış tedavi yöntemleri olduğunu vurgulayan Uysal, "Çeşitli bitkiler, bıktım otu, akupunktur, biorezonans gibi yöntemler bilimsel olmayan yöntemler. Bu yöntemlerin bazılarının bilimsel çalışmaları yapılmış ve bu yöntemlerin etkili olmadığı görülmüştür" diye konuştu.