İZMİR (AA) - EFSUN YILMAZ - Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Doku Tipi Laboratuvarı Sorumlusu Prof. Dr. İbrahim Pirim, yerli donörlerin TÜRKKÖK Projesi'ne dahil edilmesiyle yurt dışından kök hücre arayışının kısmen önüne geçilebileceğini söyledi. 

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı Başkanlığı görevini de yürüten Pirim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sağlık Bakanlığının kemik iliği nakilleri için 10 yıl önce Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKKÖK) Projesi'ni geliştirdiğini hatırlattı.

İzmir'deki 8 yaşındaki lösemi hastası Melis Akbaş ve diğer kanser hastaları için yurt dışından kemik iliği arayışının Türkiye gündemine geldiği dönemde projenin hız kazandığını hatırlatan Pirim, 60'a yakın genetiksel hastalık ve löseminin tedavisinde kullanılmak üzere kök hücre nakilleri yapılmasını sağlayacak merkezin hizmet vermeye başladığını anlattı. 

Merkezdeki donör sayısının 2 yıl içerisinde 80-100 bine ulaştığını belirten İbrahim Pirim, kemik iliği nakilleri organizasyonunda büyük önem taşıyan organizasyonla akraba dışı vericilerden sağlanan kök hücre ile yüzlerce hastanın sağlığına kavuştuğunu dile getirdi. 

- "42 doku tipleme laboratuvarı dahil edilebilir"

İbrahim Pirim, Türkiye genelinde kök hücre uygunluğunu saptayarak organ nakil merkezlerine hizmet vermek üzere 42 doku tipleme laboratuvarının bulunduğunu, buralara sağlıklı donörlerin başvurduğunu söyledi. 

Bu laboratuvarlarda nakil işlemlerini sağlamak üzere bedeli SGK tarafından karşılanan maliyetli testlerin gerçekleştirildiğini aktaran Prof. Dr. Pirim, kayıt altına alınan donörlerin de TÜRKKÖK Projesi'ne dahil edilebileceğini belirtti. 

Pirim,  yerli donörlerin projeye dahil edilmesi ile yurt dışından donör arayışının da kısmen engellenebileceğini ifade etti. Pirim, Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesine başvuran kemik iliği hastalarının sağlıklı donörlerine de "Doku tipiniz tutsa bir başka hastaya kök hücresi verir misiniz?" sorusunu yönelttiklerini, kabul edenlere de "Onam formu" doldurttuklarını söyledi. 

Laboratuvarın çalışmaları kapsamında 4-5 yıl içinde 4 bin donöre ulaştıklarını vurgulayan Pirim, sağlıklı donörlerin bilgilerini de TÜRKKÖK Projesi'ne dahil etmek istediklerini ifade etti. 

- Türkiye'de 42 laboratuvar var

Doku tipi laboratuvarlarının sadece İzmir'de olmadığını, tüm Türkiye'de 42 laboratuvar bulunduğunu kaydeden Pirim, bilgilerin TÜRKKÖK Projesi'nde kullanılabilir durumda olduğunu anlatarak, şöyle dedi:

"Tüm Türkiye'deki 42 doku tipleme laboratuvarından gelen sağlıklı vericilerin HLA'larının (doku tipi) referans laboratuvarda gözden geçirilip TÜKKÖK Projesi'ne dahil edilmesini gerektiğini düşünüyorum. Bu maliyetli testlerin bedeli zaten SGK tarafından ödenmiş oluyor. Çok değerli testler. Bir kişinin bile hayatını kurtarması açısından büyük önem taşıyorlar."

- Yurt dışında kök hücre arayışının önüne geçebilir

Doku tipi sonuçlarının organ nakilleri, kemik iliği nakli gerektiren hastalıklar söz konusu olduğunda kullanıldığını anlatan Pirim, donör verilerinin bir bankada saklandığını, gerekli durumlarda da kullanıldığını aktardı. 

Kök hücre nakli gerektiğinde önce bankaların tarandığını ifade eden Pirim, "Projenin zenginleşmesiyle yurt dışından kök hücre için donör arayışının da kısmen önüne geçilebilir" dedi. 

Pirim, donör bankasının zenginleştirilmesi gerektiğini ve donör sayısının 1 milyona ulaşmasıyla tedavide büyük başarı sağlanabileceğini kaydetti.

Prof. Dr. İbrahim Pirim, hücre, doku ve organ nakillerinde immünolojik testlerin yapıldığı İzmir'deki Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Doku Tipi Laboratuvarı'nın European Federation for Immunogenetic (EFI) akreditasyonu alarak uluslararası tanınırlık kazandığını da hatırlattı. 

AA