BURSA (AA) - SERGEN SEZGİN - Temmuz ayının başlarında dip yaparak en düşük fiyat seviyelerine inen ve iç pazarda üreticinin adet fiyatını, boyutuna göre 11 ile 18 kuruş arasında toptan sattığı yumurta, ay sonunda 22-24 kuruş seviyelerine yükseldi.

AA muhabirinin, Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) verilerinden derlediği bilgiye göre, temmuz ayının başlarında çok büyük boyunun ortalama 18, küçük boyunun ise 11 kuruşa toptan satıldığı yumurta, ay sonunda 24 kuruş seviyelerine geldi.

Büyükşehirlerdeki marketlerde adet fiyatı 36 ile 27 kuruş arasında satılan yumurtanın kahverengisi ise 1 liraya kadar çıktı.

- "Üretici aylar boyunca zarar etti"

YUM-BİR Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, temmuz ayının son haftasına kadar 2 ay boyunca yumurtayı maliyet fiyatının altına sattıklarını söyledi. Bu durumun üreticiye büyük zarar verdiğini belirten Sungur, yumurta fiyatının yükselmesi gerektiğini savundu.

Bu hafta itibarıyla yumurta fiyatlarının ancak maliyetleri yakaladığını anlatan Sungur, şöyle devam etti:

"Biz çok tedirginiz ve zarar ediyoruz. Yumurta fiyatları olması gerekenden çok aşağıya düşüyor. Sonrasında yukarıya yani normale dönerken de zam şampiyonlarının arasına sokuluyor. Ekonomistlerin yaptığı yanlış yorumlar da bizi etkiliyor. Enflasyondaki artışı yumurtaya bağlamak doğru bir yaklaşım değil. Bu hafta itibarıyla yumurta fiyatları ancak maliyetlerini yakaladı. Üretici aylar boyunca zarar etti. Üreticinin kar etmesi için bu fiyatların daha da yükselmesi lazım. İç piyasada yüzde 30 civarında üretim fazlası var. Bu fazlalılığı ihracatla dışarıya pazarlayarak, gidermeye çalışıyoruz. Ancak ihracat fiyatları da düşük. Kilogramını 1 doların altında satıyoruz. Bir kilogramda ortalama 16 yumurta var. Dış piyasada da fiyatlar düşük. Dolayısıyla yumurta üreticisi sıkıntılı durumda."

- Kayıt dışı tavukçuluk

Üretim izni ve kaydı olmayan yüzlerce "kayıt dışı tavukçuluk" yapan işletme olduğuna dikkati çeken Sungur, "Bu işletmeler yumurtalarını hem kayıt dışı üretmekte hem de organik ve gezen tavuk yumurtası adıyla yüksek fiyatlarda pazarlamakta. Aslında bizim ürettiğimiz yumurtadan bir farkı yok. Herhangi organik üretim izinleri de yok bunların." dedi.

Sungur, bu işletmelerin yaklaşık 2 milyar adete ulaşan bir üretim potansiyeli olduğu bilgisini vererek, şöyle konuştu:

"Vergi ödemiyorlar. Bakanlıktan izinleri yok ve nerede nasıl ürettikleri belli olmayan denetim dışı bir üretim yapmaktalar. Türkiye'de yaklaşık bin 100 civarında Bakanlığa kayıtlı üretici var. Bunlar güvenilir yumurta üretmekte ve çiftlikleri ayda 2 kez denetlenmekte. Yedirdikleri yemler kaliteli ve aşıları belli. Bunlar vergi mükellefi üreticilerdir. Bunlar yumurtalarını 15-16 kuruşa satarken, diğerleri 50-60 kuruşa hatta bazen 1 liraya organik ve gezen tavuk adlarıyla pazarlayarak, üretim tebliğine aykırı olarak pazarlamaktalar. Bu yumurtalar bize haksız rekabet oluşturmasının yanında birçok hastalık taşımakta. Bizim işletmelerimizin sağlığını da tehlike altına atmaktalar. Bizim, Bakanlıktan 2 talebimiz var. Kayıt dışı tavuğun kayıt altına alınması ve nüfus artışı potansiyel ihracata alınarak bir üretim planlaması uygulanması."

- "Şu anki fiyatlar maliyet fiyatları"

Balıkesir Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı Faruk Kula da Temmuz ayının başlarında dip yapan yumurta fiyatları yüzünden üreticinin büyük sıkıntılar yaşadığını söyledi.

Üreticilerinin birçoğunun iflasın eşiğine geldiğini belirten Kula, durum böyle olunca üretimde azalmaların olduğunu dile getirdi.

Kula, eski fiyatlardan yumurta satışının devam etmesi halinde iç pazarda yumurta bulmakta ciddi sıkıntılar çekebileceklerine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Şu an yumurta, sürdürebilir fiyatlara ulaştı. Fiyatların yükselmesi gerekiyor. Şu anki fiyatlar maliyet fiyatları. Bu işi yapan hiç para kazanmayacak mı? Eski günlerin zararını çıkarmayacak mı? Sıcakların da tüketimi etkiledi. İhracatta da azalma oluyor. Irak'a gönderdiğimiz yerde 50 derece sıcaklık var. Bu da tüketiciyi etkiliyor. Son açıklanan rakamlarla birlikte şu an iç piyasada yumurta adedi ortalama 27 kuruş civarında. Çiftlik çıkışı böyle. Haftalık 200 tır kadar ihracata mal veriyoruz. İhracatımızın çoğu Irak tarafında. Fiyatlar şu an normal seviyelere geldi. Bunun altına düştüğü zaman üretici zarar ediyor. Fiyatların düşük olmasından dolayı 3 ay zarar ettik."

YUM-BİR verilerine göre temmuz ayının sonunda boylarına ve rengine göre yumurta adet fiyatları şöyle oluştu:

AA