Şakir Tuncay Uyaroğlu
Abesle İştigal…
1970’li yıllardan bu yana, Türk Dil Kurumu tarafından teklif edildiği söylenerek, Kurumu zan altında bırakan, -elbette Kurumla uzaktan yakından ilgisi olmayan- ancak; vicdansız, izansız, şuursuz, saygısız, kendini bilmez, bilgisiz kişilerce nam-ı diğer soytarılarca uydurulan şu zırvalara lütfen rağbet etmeyiniz.
bisiklet : az itişimli götürgeç
otobüs: çok oturgaçlı götürgeç
tren: önden çektirgeçli arkadan ittirgeçli üstten düttürgeçli çok oturgaçlı götürgeç
lokanta: sosyal otlangaç
yumurta: tavuksal fırlangaç
tavuk: yumurtasal fırlangaç
minibüs : az oturgaçlı götürgeç
anne: doğurgaç
baba: doğurtgaç
ebe: doğurtturgaç
Özellikle İngilizce kökenli ve sadece dört harfli “tren” için bulunan sözde karşılığa bir bakalım. Bir an kendinizi Konya istasyonunda anons memuru olarak hayal edin. Başladınız görevinizi yapmaya.
“Konya’dan Ankara’ya gidecek olan yüksek hızlı önden çektirgeçli arkadan ittirgeçli üstten düttürgeçli çok oturgaçlı götürgecin sayın yolcuları… Yüksek hızlı önden çektirgeçli arkadan ittirgeçli üstten düttürgeçli çok oturgaçlı götürgeç biraz sonra hareket edecektir.“
Siz bu iki cümleyi söyleyene kadar, yüksek hızlı tren Konya şehir merkezinden epeyce uzaklaşmış olacaktır. Bu saçma sapan deli zırvasıyla uğraşanlara söylenecek tek söz var. Madem bu kadar meraklısınız bu araç için isim bulmaya, bu işi çocuklara bıraksaydınız ya. Onlar tren için ne güzel bir karşılık bulmuşlardı, “çufçuf” diye.
Gelelim bisiklete, Konya’daki söylenişiyle “velesbit”e… “bisiklet” İngilizce kökenli, “velesbit” ise Fransızca “velosped”den gelme. Memleketimde daha çok “velesbit" tercih edilir.
Anadolu’da bu araç için dört isim kullanılıyor; ikisi çok hoş, ikisi de itici… Önce güzel olanlar: “cansızat”, “demirat”; sonra da çirkin olanlar: cinarabası, şeytanarabası..
Sonuç: “az itişimli götürgeç”e bizim dağarcığımızda yer yok…
Beterin beteri: Bu densiz kişiler, İstiklâl Marşı’mız için ulusal düttürü diyecek kadar ileri gitmişlerdi.