Ahmet Ünver
Anayasa Değişiklik Teklifi; TBMM Genel Kurul’da
Anayasa; Bir devletin yönetim biçimini belirten; yasama, yürütme ve yargı güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, vatandaşların kamu haklarını bildiren, temel yasa metinleridir. Devletin yönetimle ilgili olan tüm kanun metinleri, Anayasa metinlerine uygun olmak zorundadır. Anayasa; Toplumun tüm kesimlerini kucaklayan, kimseyi ötelemeyen, yok saymayan, toplumun ortak ihtiyaçlarına cevapların arandığı kurallar bütünüdür. Anayasa sorunu ülkemiz için son derece önemlidir. Demokrasimizin kesintiye uğradığı darbe ve ara rejim döneminde, bu ülkede hep anayasa değişikliklerinde çareler aranmıştır. Darbeyi yapanların zihniyeti her zaman için anayasa metinlerine yansıtılmaya çalışılmıştır. Son 30 yıl içerisinde de anayasamız yamalı bohça misali 17 kez değişime uğramıştır. TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonunda karara bağlanan ve TBMM Genel Kurula gelen ve değişiklik hakkındaki görüşmelerin hayırlısı ile sonuçlanmasını dilerim. Bu ülkede bir daha darbelerin, ara rejimlerin, askeri anayasa metinlerinin ve 15 Temmuz benzeri hain işgal ve Küresel sisteme bu asil millet ve devleti teslim girişimlerinin son bulmasını ümit ederim.
Türkiye'de anayasal sürece kabaca bir baktığımızda; 1808 tarihinde ilan edilen Senedi İttifak başlayıp bu günlere kadar devam etmiştir. 3 Kasım 1839 tarihinde Tanzimat Fermanı ilan edildi. Tanzimat Fermanı'nın tamamlayıcısı ve pekiştiricisi olan Islahat Fermanı ise 1856 yılında ilan edildi. 23 Aralık 1876'da Kanuni Esasi ilan edilerek meşrutiyete geçildi. Kanun-i Esasî, şekli kriterlere göre bir Anayasa olarak kabul edilmektedir. 23 Nisan 1920’de ilk Büyük Millet Meclisi Ankara’da toplandı. Meclis, 20 Ocak 1921 tarihinde Teşkilatı Esasi kabul etti. Yeni Teşkilât-ı Esasîye Kanunu 1924 Anayasası, 20 Nisan 1924 günü kabul edildi. 1924 Anayasası, 1961 yılına kadar yürürlükte kaldı. 27 Mayıs 1960 tarihinde, Milli Birlik Komitesi adında bir grup subay devlet yönetime el koydu. Yeni bir anayasa yapılması için Kurucu Meclis kurularak, yeni anayasa bu meclise hazırlatıldı. 9 Temmuz 1961 tarihinde halkoylaması yapıldı ve oylama sonucunda % 61,5 ile kabul edildi. Türkiye'de 1960’ların sonlarına doğru şiddet olaylarının artması ve bunların engellenememesi sonucu 12 Mar 1971 tarihinde Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanları ve ordunun desteğinde güya ‘partiler üstü’ hükûmet kuruldu ve Anayasa değişikliği yapıldı. 12 Eylül 1980 yılında Ordu devlet yönetime yeniden el koydu. 9 Haziran 1981'de çıkarılan kanunla bir anayasa yapmak için ‘Kurucu Meclis’ oluşturuldu. Millî Güvenlik Konseyi ve Danışma Meclisinden oluşan bu meclis, hazırlanan Anayasa Metni 7 Kasım 1982 yılında halkoyuna sunuldu ve % 91.37 ile halk tarafından kabul edildi ve yayımlandı.
Anayasa değişiklik teklifinin, TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu tarafından kabul edilen maddeler üzerindeki görüşmelerin ikinci maratonu, TBMM Genel Kurulunda, 9 Ocak Pazartesi günü başladı. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifinin tümü üzerinde görüşmeler yapılacak. Teklifin Genel Kuruldaki görüşmelerinin 13 – 15 gün sürmesi beklenmektedir. Cumhurbaşkanlığı sistemine ilişkin anayasa değişiklik teklifi, Genel Kurulda iki tur halinde görüşülecek. Teklifin kabul edilmesi için Meclis üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun, yani en az 330 milletvekilinin kabul oyu vermesi şartı aranacak. TBMM Genel Kuruldaki oylamalar gizli yapılacak. Teklif hakkındaki görüşmelerinin ikinci turunda, 330'un altında oy alan değişmesi teklif edilen madde düşecek. Anayasa değişiklik teklifinin tümünün oylamasında kabul oyların 330'un altında kalması halinde teklifin tümü düşmüş olacak. TBMM Genel Kurulu tarafından reddedilen kanun tasarı veya teklifleri, ret tarihinden itibaren bir tam yıl geçmedikçe aynı yasama dönemi içinde yeniden TBMM’ye teklif olarak verilemiyor. Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebilir. Cumhurbaşkanının bu kanunları 15 gün içerisinde incelemesi gerekir. Meclis, geri gönderilen kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu olan 367 ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu kanunu halkoyuna sunar. Anayasa değişiklik teklifine ilişkin kanunun referandumu, Cumhurbaşkanının onaylamasının üzerinden 60 gün geçtikten sonra yapılabiliyor.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurulduğu tarihten itibaren, Demokrasisi ve siyasi yönetimine; 1960 darbesi, 1971 muhtırası, 1980 askeri darbesi, 28 Şubat Post modern darbesi, 2007 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde yaşadığımız 367 krizi ve arada zikretmekte ve hatırlamakta zorlandığımız ara dönemler sürekli olmuştur. 15 Temmuz hain darbe, işgal ve bu ülkeyi küresel sisteme tamamen teslim etmeye çalışan içerideki taşeronlar ve işbirlikçilerini de görmüş ve yaşamıştır. Güzel ülkemizde, Anadolu diyarında bir daha devlet yönetimine ve siyasete, darbelerin, müdahalelerin ve ara rejimlerin olmadığı bir ülke ümidiyle.. Anayasasını darbeci generallerin talimatı ile kurucu meclis tarafından hazırlanmadığı, Egemenlik kayıtsız ve şartsız millete ait olduğu yazan TBMM tarafından hazırlanıp, kabul edildiği ve onaylandığı, yeni Anayasa değişiklik teklifinin ülkemize ve ülkemizin geleceğine hayırlara vesile olmasını dilerim.