Cari açık, kriz, risk, Stanley Fischer…

Stanley Fischer,

IMF eski 1. başkan yardımcısı.

Bazı çevrelere göre yaşayan en büyük ekonomi teorisyeni.

London School of Economics (Londra Ekonomi Okulu)’nu takiben doktorasını MIT (Massachusetts Institute of Technology) Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’den alan, bir ara Stanford Üniversitesi’nde de çalışan muhtemelen yeryüzündeki en iyi makro ekonomi uzmanlarından birisi.

Rudiger Dornbusch ile beraber hemen hemen tüm üniversitelerde okutulan “Macroeconomics” kitabının yazarı.

Şimdiler de İsrail Merkez Başkanı.

Türkiye onu 2001 yılında tanıdı.

Türkiye’de kriz çıkmaz dedi, çok geçmedi kriz patlak verdi.

Türkiye'ye "doğru yoldasınız",

"Bizi dinlediniz ekonominiz kendini aştı",

"Artık ekonomi devlerinin arasındasınız" dedikten sonra;

"Türkiye’ye kriz zamanında yanlış reçete vermişiz" diyen adam.

Yani pek lafına sözüne güvenilecek bir adam değil.

Ama ekonomi aleminde dünyaca kabul görmüş bir makalesi var ki,

Bizim esas ilgilendiğimiz olay orda.

Stanley Fischer’a göre; tabi ki IMF tecrübesini de işin için koyarsak,

Ekonomimiz de ciddi riskler hala devam ediyor.

Zaten sinyallerini de alıyoruz.

Peki ne diyor bu Nobel Ödüllü ekonomist?

1988 yılında yazdığı ve uygulamalı olarak örneklerini koyduğu makalesinde: “Bir ülkede yaklaşmakta olan krizin temel göstergesi cari işlem açığıdır. Gerçekleşen ve beklenen cari açık büyükse, veya ağır dış borç geri ödemesi yapan bir ülke yeterli cari işlem fazlası veremiyor ise, devalüasyona (krize) davetiye çıkmış demektir.” diyor.

Türkiye’nin hali hazırda uyguladığı ekonomik programda da çok büyük payı olan Fischer’ı ciddiye almak gerekiyor sanırım.

Neden mi?

Türkiye'nin cari açığı 2007 yılı Aralık ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 71,7 artarak, 2 milyar 998 milyon dolardan, 5 milyar 149 milyon dolara yükseldi.  

2007 yılında cari açık, yüzde 18 artışla 32 milyar 193 milyon dolardan, 37 milyar 996 milyon dolara çıktı.

Merkez Bankası, 2007 yılına ilişkin Ödemeler Dengesi gelişmelerine göre Aralık ayı cari işlemler hesabı, alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 58,6 oranında artması sonucu 4 milyar 909 milyon dolara yükseldiği, hizmetler kalemindeki fazlanın yüzde 58,6 oranında azalarak sonucu 193 milyon dolar net gelir kaydettiği, gelir kalemindeki açığın yüzde 30,2 oranında artması sonucu 728 milyon dolar net gider kaydettiği gözlemlendi.

Öte yandan aynı dönemde cari transferlerden kaynaklanan girişlerin yüzde 54,5 oranında artarak 295 milyon dolara yükseldiği görüldü.

Bu gelişmeler sonucunda 2007 yılında cari açık, bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 18 oranında artarak 32 milyar 193 milyon dolardan 37 milyar 996 milyon dolara yükseldi.

Yani cari açık gün geçtikçe artıyor.

Yani, İsrail Merkez Bankası Başkanı ve parlak bir ekonomi kariyeri olan Fischer’ın tezini doğrulayabilecek bir ortam var.

1998, 2001 dekinin aynısı yani.

Yani kriz riski çok yüksek.