ANKARA (AA) - MURAT TEMİZER - Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatına başlamasının yakın gelecekte global piyasayı hareketlendireceği ve ihracatçı ülke sayısının artmasıyla petroldekine benzer bir rekabetin ve fiyat savaşının doğalgazda da yaşanabileceği belirtiliyor.

Avrupa Politika Merkezi (EPC) Enerji Uzmanı Marco Giuli, AA muhabirine, Avustralya ve ABD’de aktif hale gelecek doğalgaz sıvılaştırma tesislerinin LNG arz fazlasını yılda 200 milyar metreküpe kadar yükselteceğini söyledi.

Giuli, değişen pazar dinamikleri ve düşen petrol fiyatları gibi etkenlerin bir araya gelmesiyle doğalgaz fiyatlarında büyük düşüş yaşanacağını savundu.

Atlantik ve Pasifik pazarlarındaki fiyat farklılıklarının azalmasının küresel pazar gelişimi için gösterge olacağına dikkati çeken Giuli, “Avrupa tek başına ithalatçı olmayacak, yeni pazarlar ve yeni bir rekabet ortamı oluşacak. Ancak, Rusya bu fırtınaya karşı iyi bir konumda. Üretiminin fazla olması ve düşük üretim maliyetleri Gazprom’u rekabetçi bir konuma getiriyor. Ancak Rusya yeni piyasa oyuncularıyla fiyat savaşına girebilmek için tekelci çalışmalarını bir kenara bırakarak, pazarda bir fiyat mücadelesi yürütebilecek organizasyonel yapıya kavuşmalı. Diğer bir deyişle, Rusya, doğalgazın Suudi Arabistan’ı olmak zorunda” değerlendirmesinde bulundu.

Brookings Enstitüsü’nün Katar merkezinde görevli enerji uzmanı Robin Mills de 2014’te MMBtu (LNG için ölçüm birimi) başına 20 dolar seviyesinde seyreden LNG fiyatlarının, şu anda 6-7 dolar seviyelerinde olduğunu belirtti.

Mills, şu anki fiyat düşüklüğünün nedeninin Avustralya’dan gelen arz fazlası olduğunu ve ABD’den gelecek yeni LNG’nin de bu arz fazlasını güçlendirerek doğalgaz fiyatlarının düşüşünü daha da hızlandıracağını kaydetti.

- Boru gazıyla rekabet Rusya'yı zorlayacak

Washington merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü Uzmanı ve eski ABD Bakü Büyükelçisi Richard Kauzlarich de ABD'den pazara girecek olan LNG'nin Baltıklar'ın yanı sıra Orta ve Doğu Avrupa'ya gönderilmesi durumunda, Rusya'nın boru gazıyla rekabet etmek zorunda kalacağını söyledi.

LNG'nin miktarına ve gazlaştırma masraflarına bağlı olarak fiyatın değişeceğini, bunun sonucunda en düşük maliyetli doğalgaz üreticilerinden Rusya'nın gaz fiyatlarında indirime gidebileceğini ifade eden Kauzlarich, "Bir şey kesin olarak söylenebilir. LNG arzı küresel doğalgaz pazarında büyüyen bir faktör ve 2035 itibarıyla LNG, boru gazına göre daha baskın olacak" diye konuştu.

ABD'nin Houston kentinde düzenlenen IHS CERAWeek 2016 Enerji Konferansında konuşan ABD'li Cheniere Energy Pazarlama Müdürü Meg Gentle ise şirketin ilk LNG kargosunun, Louisiana eyaletindeki sıvılaştırma tesisinden Brezilya'ya gönderilmek üzere yola çıktığını duyurmuştu.

Kargo için "küresel gaz piyasasını değiştirecek gemi" tanımlamasını kullanan Gentle, dünyada en düşük maliyetle LNG üretimi yapan ABD'nin, 2020'de küresel LNG piyasasında ilk 3 ihracatçı ülkeden biri olacağına inandığını kaydetmişti.

ABD Enerji Bakanı Ernest Moniz de konferansta yaptığı konuşmada, Cheniere Energy'nin icraatını, "büyük bir dönüm noktası" olarak nitelendirmişti.

ABD Enerji Enformasyon İdaresi verilerine göre, ülkenin toplam doğalgaz üretimi 2007'de 546 milyar metreküpten 2014'te 727 milyar metreküpe çıktı. Aynı yıllar arasında kaya gazının üretimi ise 36 milyar metreküpten 380 milyar metreküpe yükseldi. ABD'de 2014'te üretilen doğalgazın yüzde 48'e yakını kaya gazından geldi.

- LNG'nin küresel payı yükselecek

2015 itibarıyla dünyada toplam 116 aktif LNG tesisi bulunuyor. 400 adet operasyonel LNG taşıma gemisinin bulunduğu sektörde LNG’nin yüzde 70’i Asya pazarına, yüzde 13’ü Avrupa ve yüzde 8’i de ABD pazarına gidiyor. 2014'te dünya çapında yapılan boru gazı ticareti 664 milyar metreküp, LNG ticareti ise 333 milyar metreküp olarak gerçekleşti.

Doğalgaz talebinin 2014-2035 döneminde yüzde 44 artması beklenirken, LNG talebinin yüzde 100'ün üzerinde artarak 700 milyar metreküp seviyelerine çıkacağı öngörülüyor.

Dünya doğalgaz ticaretinin yüzde 32’sini LNG oluştururken, kalan yüzde 68’i boru gazından geliyor. LNG’nin yüzde 32’lik payının 2030 itibarıyla yüzde 50’ye çıkması bekleniyor.

Global LNG üretiminde birinci sırada yıllık 76,8 milyon tonluk üretimle Katar yer alırken, 25,1 milyon tonla Malezya ikinci, Avustralya ise 23,3 milyon tonla üçüncü konumda bulunuyor. En çok tüketim ise Asya'da gerçekleşiyor. Yılda 88,9 milyon ton LNG tüketen Japonya dünyada birinci sırada bulunurken, ikinci Güney Kore, üçüncü Çin.

- Türkiye'de LNG

Türkiye, yılda 5,4-5,6 milyon ton LNG tüketiyor. Bu miktarın 4 milyar 200 milyon metreküpü Cezayir'den ithal edilirken, 1 milyar 400 milyon metreküpü de Nijerya'dan geliyor.

Türkiye'nin, ilki 1994 yılında hizmete giren Marmara Ereğlisi, ikincisi 2006 yılında hizmete giren ve İzmir Aliağa'da kurulu EgeGaz LNG terminali olmak üzere iki LNG tesisi bulunuyor.

AA