İnsanlığın ebedi istirahatgahı olan ve “o an” geldiğinde bizlerin de Huzur-u İlahi’ye kavuşmak üzere vereceğimiz ve kim bilir orada ne kadar zaman mekân tutacağımız Konya’daki mezarlıkların dünkü ve bu günkü durumları hakkında sizleri bilgilendirmek üzere araştırmalarda bulunduk. Kaynak kitapları inceledik, en az yüz elli yıl öncesine dönük bilgileri derleyip toparlayıp sizlere ulaştırmak üzere bu yazı serimizi hazırlamış bulunuyoruz.

Her ne kadar “Kabir” veya “Kabristan” veya “Mezarlık” gibi kelimelerin telaffuzu pek hoş karşılanmasa da, hayatın akışını, ahrete dönük gidişatını, bünyesinde kucaklayan bu kutsal mekânların konu edilmesi ruha hüzün verse de, mezarlıklar sık sık uğrak verdiğimiz yerlerdir.

Üzülerek ve hüzünlenerek ifade edelim ki, mezarlıklarımızın birçoğu bozulmuş, dümdüz olmuş ve kullanılamaz hale gelmiştir.

Halen kullanılmakta olanların da çoğunun bakımları yetersiz ve seviyesiz bir haldedir.

Çok hazin ve düşündürücü bir gerçek daha var ki, o da aramızdan ebediyen ayrılıp gitmiş, kara toprağa tevdi etmiş olduğumuz anne ve babalarımızın, dedelerimizin onların da uzak yakın akrabalarının, hülasa cedd-i evvelimizin gömülü olduğu en az yüz elli seneden bu güne kadar gelebilmiş olan Kabristanların pek çoğunun ya yerlerinde yeller esmekte ya da üzerlerine apartmanlar dikilmiş, köşkler, kaşaneler inşa edilmiş, daha fenası hayatta yaşadıkları günlerde yüzlerine bakmaya kıyamadıklarımızın cesetleri üzerinden kanalizasyon hatları geçirilmiştir.

İşte insan hayatının son bulup toprak garibi olmasıyla başına gelen korkunç akıbetine sahne olan bu kutsal mekânların ne halde olduklarını açıklığa kavuşturmak üzere kaynak kitaplardan da istifade ederek topladığımız bilgileri sizlere sunmaya çalışacağız.

Ruhları cennet mekan olsun, Konya Basınına büyük emekleri geçmiş olan rahmetli Selçuk Es’in “Konya’da Yatan Peygamberler ve Evliyalar” adlı kitabı ile şair ve yazar babam İbrahim Aczi Kendi’nin “Konyalı Âşık Şem’i Konuşuyor” adlı kitabındaki birbirini tutan bilgilere göre, Konya şehir hudutları içinde tam 36 mezarlığın varlığından bahsedilmektedir.

Bu 36 mezarlıktan bugün için 6 adedi kullanılmakta olup, geri kalan 30 adedi tanınmaz bir haldedir. Birkaç hafta devam edecek olan yazılarımızda önce kullanılmak halde olanların listesini, semtlerini, üzerlerine inşa edilmiş binaları veya parkları, yola giden kısımları izaha çalışacağız. Daha sonra günümüzde halen cenaze gömülen 6 mezarlığa ilaveten son yıllarda mücavir sahanın genişletilmesi ile sayılan 70’e varan mezarlıklardan tafsilatlı bir şekilde bahsedeceğiz.

Geçen haftaki yazımızda Konya şehir hudutları dâhilindeki yüzyıllar öncesinden kullanıla gelen 36 adet mezarlıktan 30 adedinin kullanılmaz halde olduğunu, bu mezarlıkların listesi ile birlikte bulundukları semt ve mahalleleri, son durumlarını kaynaklar göstererek açıklığa kavuşturacağımızı yazmıştık.

Bu 30 adet mezarlığın listesi şöyle:

1- Şeyh Sadrettin Mezarlığı

2- Turgut Bey Mezarlığı

3-Yüksek Mezarlık

4-Dursun Fakı Mezarlığı

5-Aksinne Mezarlığı

6-Miski Emir Mezarlığı

7-Gedikler Mezarlığı

8-Yağlı Taş Mezarlığı

9-Emirler Mezarlığı

10-Şahitler Mezarlığı

11-Garipler Mezarlığı

12-Şehitler Mezarlığı

13-Pisili Sultan Mezarlığı

14-Yunusoğlu Kabristanlığı

15-Parmak Kapı Mezarlığı

16-Zindankale Mezarlığı

17-Türbe Hatiresi

19-Akmescit Mezarlığı

20- İplikçi Camii Mezarlığı

21- İç Karaman Mezarlığı

22- Hatip Sultan (Aşmalı Camii) Mezarlığı

23- Şerafettin Mezarlığı

24-Şems-i Tebrizi Mezarlığı

25-Şeyh Hasan Mezarlığı

26-Garipler Mezarlığı

27-Yediler Mezarlığı

28-Karatay Mezarlığı

29-Hoca Fakıh Mezarlığı

30-Selçuk Hatiresi