İZMİR (AA) - HALİL ŞAHİN - Mars'ı yaşanabilir hale getirmek için hazırladığı projeyle dünya birincisi olan İzmirli Sudenaz'ın hayalini NASA'da çalışmak süslüyor.

İzmir'de özel bir eğitim kurumunun 11. sınıf öğrencisi Sudenaz Çelik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, küçüklüğünden beri evrene, gezegen bilimine büyük ilgi duyduğunu, yaklaşık bir buçuk yıl önce Mars'ta nasıl yaşam olabileceği üzerine çalışmaya başladığını anlattı.

Nükleer silahların varlığı, çevre kirliliği gibi etkenlerin dünyadaki yaşam alanlarını tehdit ettiğini, bu nedenle insanların evrende yeni bir yaşam alanına ihtiyaç duyduğunu ifade eden Çelik, Mars'ın atmosferindeki gazlar, aşırı soğuk gibi nedenlerle yaşama izin vermediğini dile getirdi.

Hazırladığı "Mars'ı yaşanabilir kılmak" adını verdiği çalışmayla Brezilya'da 23-27 Ekim'de düzenlenen Mostratec proje yarışmasında matematik, fizik ve gökbilimleri dalında birincilik elde eden Çelik, projesini şöyle anlattı:

"Mars'ı, özel bakteriler ve su yosunları göndererek yaşanılabilir kılabiliriz. Proje önce Mars'a siyah pigment salgılayan 'formidyum' adı verilen bakteriyi yollamayı içeriyor. Bu bakteri gezegendeki buzulların üstüne yerleştiğinde siyah pigment salgılayacak. Güneş ışığını emecek siyah pigmentler buzulun erimesine yol açıyor. Buzullar üzerinde delikler açılacak. Soğukta mikroorganizmalar için korunaklı olan bu deliklerin benzerleri Kuzey Kutbu'nda da var. Sonra bu deliklere su yosunları yerleştiriyoruz. Güneş ışığı alan bu yosunlar fotosentez yaparak şeker, protein ve oksijen üretiyor."

Açığa çıkan oksijenin atmosfere karışacağını, üretilen şekerin de Mars'ın verimsiz toprağına karışıp verimli hale getireceğini ifade eden Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Mars'ın gaz içeriği bol miktarda metan içerdiği için yaşama imkan vermiyor. Bu metandan kurtulmak için de 'oksiferi' adı verilen bakteriyi kullanacağız. Bu bakteri, metanı ana besin maddesi olarak biliyor. Mars'a gönderirsek atmosferdeki metanı yiyip gaz içeriğini iyi yönde değiştirecek. Buzulların erimesi nedeniyle havaya karbondioksit ve amonyum salınıyor. Bu da Mars'ın yüzeyinin ısınmasını sağlayacak. Bunlar atmosfere yükselince atmosfer kalınlaşacak ve sera etkisi göstermeye başlayacak. Böylece yansıyan güneş ışınları tutacak ve Mars ısınmaya başlayacak."

- Projesini NASA'ya gönderdi

Çelik, projenin çok düşük maliyetle Mars'ı yaşanabilir hale getirmeyi önerdiğini vurgulayarak, insan göndermeye gerek duymaması, bütün işi bakteri ve su yosunlarının yapacak olmasıyla jürinin dikkatini çektiğini söyledi.

Projesini hayata geçirmek istediğini vurgulayan Çelik, "Projeyi NASA'ya gönderdim. Şu an değerlendirme aşamasında. Hayalim NASA'da çalışmak. Umarım projem insanlar için bir umut ışığı olur." ifadelerini kullandı.

- "Yeni bir yaşam alanı kurma fikri var burada"

Proje danışmanı fizik öğretmeni Adil Can da Sudenaz'ın kendilerine bu fikirle gelince heyecanlandıklarını, çeşitli araştırmalar ve laboratuvar çalışmaları yaptıklarını anlattı.

Projenin yeni bir yaşam alanı kurma fikri üzerine kurulu olduğuna dikkati çeken Can, "Dünyaya en çok benzeyen gezegen Mars ama atmosfer tabakası güneş ışınlarını direkt emiyor, yaşamı engelliyor. Bu proje Mars'ın atmosferinin kalınlaştırılmasının fikrini sunuyor." dedi.

Can, yarışmaya 800 civarında proje katıldığını, bunlardan 420'sinin lise öğrencisi projesi olduğunu, Çelik'in bu projeler arasında dalında ilk sırayı aldığını sözlerine ekledi.

AA