KOCAELİ (AA) - ŞAHİN OKTAY - Gebze Teknik Üniversitesinde (GTÜ) yürütülen projeyle gemilerin tabanında fouling (deniz kirlenmesi) oluşumunu engelleyen yerli boya geliştirildi.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Sanayi Tezleri Programı (San-Tez) kapsamında desteklenen projeyle boraks, etidot 67, polybor, kolemanit, çinko borat gibi bor bileşikleri yüksek miktarda nano boyutta sentezlenerek, "self-polishing" mekanizmaya sahip fiziksel ve mekaniksel özellikleri uygun antifouling boya laboratuvar ortamında üretildi.

Patent başvuruları yapılan ve gerçek zamanlı testleri devam eden yerli antifouling boyanın denizcilik sektörünün kullanımına sunulmasıyla gemi yüzeyindeki tahribatı azaltması ve yakıt tüketiminde yüzde 50'ye varan artışlar sağlaması hedefleniyor.

Projenin yürütücüsü GTÜ Mühendislik Fakültesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Ata, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bazı deniz organizmalarının gemi yüzeylerinin su içerisinde kalan kısımlarına yapışarak tabaka oluşturmasına "fouling" dendiğini ve bunun denizcilik sektörünün en büyük problemlerinden biri olduğunu söyledi.

Gemilerin tabanına yapışan midye ve yosunlar gibi deniz canlılarının zamanla "geminin dümen almaması" olarak adlandırılan soruna yol açtığını dile getiren Ata, gemide büyük bir ağırlık oluşturan bu canlıların geminin kayganlığını yok etmesine neden olduğunu, bunun sonucunda geminin yakıt masrafı artarken manevra kabiliyetinin de azaldığını anlattı.

- "Patent başvuruları yapıldı"

Ata, deniz canlılarının gemi tabanına yapışmasına karşı geliştirilen yöntemlere de "antifouling" dendiği bilgisini vererek, "Günümüzde ilkel olarak geminin ortamını değiştiriyorlar. Gemileri tatlı sudan tuzlu suya, tuzlu sudan tatlı suya sokuyorlar. Bunun sonucunda ortamda yaşayan floralar diğer ortamda yaşayamaz hale geliyorlar ama bu vakit alan bir uygulama." diye konuştu.

Geminin altında korozyonu ve bu yapışmayı engelleyici boyalar bulunduğu ancak bunlara zehirli boya da dendiğini aktaran Ata, bu boyaların özellikle liman bölgelerinde deniz kirliliği oluşturduğunu vurguladı.

Ata, bu nedenle kullanılan mevcut boyaların yerine yeni boyalar geliştirildiğini dile getirerek, şöyle devam etti:

"Bizim yaptığımız da bu yönde bir geliştirme. Yerli kaynaklarımızı kullanarak maliyeti düşük, çevre dostu, denizcilik sektörüne yönelik gemi boyaları yapalım diyerek yola çıktık. Daha çevreci, denize daha az zarar veren malzemeleri kullanarak, özellikle yerli madenimiz boru kullanarak bir boya geliştirelim diye yola çıktık. Temel hedefimiz hem kendi minerallerimizi kullanmak hem de çevre dostu bir teknoloji geliştirmekti. Şu an bu ürün elde edildi, gemi testleri yapıldı, patent müracaatları da gerçekleştirildi. Başarılı bir şekilde bu kimyasal sentezi yaptık."

- "En büyük avantajı Avrupa kriterlerine uyumluluğu"

Prof. Dr. Ata, geliştirdikleri boyanın mevcut muadillerine göre artılarına ilişkin, "Öncelikle geliştirdiğimiz boya ağır metal içermiyor, daha az maliyetli. Kendi minerallerimizi kapsıyor, uygulama kolaylığı var çünkü büyük bir gemide boya da büyük maliyet oluşturuyor. Şu anda kullanılan zehirli boyalar ileriye doğru Avrupa Birliği Çevre Müktesebatı gereğince yasaklanacaklar. Dolayısıyla bir taraftan da bu mevzuatta da iyileştirme sağlıyor, yoksa sektörümüz karaya otururdu. Yarın bir gün bu boyaları ithal olarak çok büyük maliyetlerle temin etmek zorunda kalacaktık. En büyük avantajı Avrupa müktesebatına uyumluluğu." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'deki antifouling boya pazarının 50 milyon dolar seviyesinde olduğuna dikkati çeken Ata, yeni bir sektör oluşturulacağını, hem yerli oyuncuların güçlü bir şekilde sektöre girmiş olacağını hem de buradaki küresel rekabet gücünün artacağını belirtti.

Ata, bu sayede boya sanayisine rekabet üstünlüğü sağlayacaklarını kaydetti.

Yürüttükleri projenin küresel anlamda farkındalık uyandırdığına işaret eden Ata, "Birçok küresel boya üreticisi, gemi sektöründeki oyuncular bizimle birlikte büyük bir Avrupa Birliği projesi yapma teklifinde bulundu. Yani bu araştırmalarımızı küresel araştırmacıları da katarak devam ettireceğiz." ifadelerini kullandı.

AA