ANKARA (AA) - YEŞİM SERT KARAASLAN- Sağlık Bakanlığınca hayata geçirilecek "Türkiye Genom Projesi" kapsamında, Türkiye'de en sık görülen kanserlerin genetik haritasını belirlemek için görevlendirilen 40 bilim insanı, eğitim almak üzere Şubat ayında ABD'ye gidecek.

Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Eyüp Gümüş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sağlıkta Dönüşüm Programı ile alanda çok önemli projelere imza atıldığını, kanserden korunma ve tedavi uygulamalarına ilişkin, hem yüksek teknolojinin sağlık hizmetine sunulması hem de hastalıkla mücadele kapsamında vatandaşın farkındalığının artırılabilmesi amacıyla birçok yenilik yapıldığını söyledi.

Kanser tedavisinde genetik özelliklerin belirlenebilmesinin önem taşıdığını vurgulayan Gümüş, mevcut durumda Türkiye'deki kanser vakalarının genetik taramalarının tam olarak yapılamadığını bildirdi. Gümüş, bunların kurulacak GENOM merkezlerinde yürütülen çalışmalarla ortaya konulacağını belirtti.

Amerika başta olmak üzere gelişmiş ülkelerde kanser tedavilerinin bu tip çalışmalardan elde edilen veriler doğrultusunda yapıldığına işaret eden Gümüş, bu projeyle Türkiye'ye özgü genetik özelliklerin belirleneceğini ve buna göre sağlık stratejisinin planlanacağını aktardı.

Gümüş, ABD'deki bir merkezle Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) aracılığıyla protokol imzalandığını, ilgili yönetmelikte düzenlemeler yapıldığını anımsatarak şöyle devam etti:

"Artık uygulamaya geçilmesi için her şey tamamlandı. Bu kapsamda, Türkiye'den alana hakim 40 bilim insanımız, yurt dışındaki merkezde bu konu hakkında eğitim alacak ve yaklaşık 3 bin vakamız üzerinde çalışma yapacak. Eğitim alan bilim insanlarımızın sayısını daha sonra 100'e çıkaracağız. Bu kapsamda, Şubat ayında ilk ekip ABD'ye gidecek ve 6 ay eğitim alacak.

Ülkeye döndüklerinde de Ankara'daki Aziz Sancar Araştırma Merkezi'nde, İstanbul, İzmir ve bir tanesi de Anadolu'da olmak üzere toplam 4 merkezde, Türkiye'deki kanser vakalarının genetik yapıları detaylı olarak çalışılacak. İlk olarak Türkiye'de en sık görülen 6 kanser türü hakkında inceleme yapılacak, ardından da ülkedeki tüm kanserleri çalışacaklar. Yaklaşık 5 yıl sürecek bir çalışma sonrasında Türkiye'nin genetik haritası çıkmış olacak."

- "100 bin kişide genetik yapımız ortaya konulacak"

Müsteşar Gümüş, İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD'nin, kendilerine özgü genetik yapılarının ortaya konulabilmesi için çalışma başlattığını, Türkiye'de de bunun için harekete geçildiğini anlattı.

Genetik haritasının ortaya konulabilmesi için belirlenen bir ölçekle 100 bin kişinin seçileceğini ifade eden Gümüş, "100 bin kişide genetik yapımız ortaya konulacak. Hangi genlerimizde bozukluk olduğu, ne gibi kanserlere yatkınlık bulunduğu belirlenecek." dedi.

Bunun tespit edilmesiyle, kansere yakalanmadan kişilerin takip edilebileceğini dile getiren Gümüş, şunları söyledi:

"Yani, bir kişinin genetik yapısını ortaya koyduğumuzda oradaki bozuklukların bir süre sonra hastalık ortaya çıkaracağı belirlenebilecek. Bu kişilerin takip altına alınması sağlanacak. Belirlenen 4 merkezde, Türkiye Kanser Enstitüsünün başkanlığında, Yale Üniversitesinde eğitim alan bilim insanlarımızla birlikte çalışma yapılacak."

- Genetik özelliklere göre ilaç geliştirilecek

İlaç sektörünün de belirlenen genetik özelliklere göre yeni araştırma ve geliştirme çalışmaları yapacağına dikkati çeken Gümüş, şunları kaydetti:

"Sektör, kanserde etkili olan genetik özelliklere göre ilaç geliştirecek. Böylece genetik özelliklere göre hazırlanmış kanser ilaçları tedavi protokolünde bulunacak. Örneğin, şu anda Türkiye'de, ABD'deki meme kanserinin gen çalışmalarına karşı geliştirilen ilaçlar, biz o ilaçları kullanıyoruz ama belki bizim daha farklı genetik bozukluklarımız var. Proje ile bunlar belirlenecek ve tedavi ona göre yapılacak."

AA