İSTANBUL/ANKARA (AA) - LEVENT TOK/SELEN TEMİZER - Suriye'de 6. yılı biten iç savaşta, ülkenin yüzde 61'i, halen Beşşar Esed rejiminin alan açtığı terör örgütleri PYD/PKK ve DEAŞ'ın işgalinde.

Suriye'de Mart 2011'de ülkenin güneyindeki Dera ilinde rejim karşıtı gösterilerle başlayan iç savaşta 6 yıl geride kaldı.

Terör örgütü PKK'nın Suriye uzantısı PYD, Suriye'nin kuzeyinde Türkiye sınırı boyunca, doğuda Haseke, Rakka ilinin kuzeyi ve Halep’in doğusundaki Münbiç ile kuzeybatısındaki Afrin ilçelerini kontrol ediyor.

AA'nın yaptığı harita alan ölçümlerine göre, örgüt işgalini, yüzölçümü yaklaşık 185 bin kilometrekare olan Suriye'nin yaklaşık 38 bin 500 kilometrekaresine yaymış durumda.

Bu rakam, Suriye'nin yüzölçümünün yüzde 21'ine, Türkiye sınırının yaklaşık yüzde 65'ine denk geliyor.

TSK destekli ÖSO, şimdiye kadar 24 Ağustos 2016'da başlayan Fırat Kalkanı Harekatı'nda 2 bin 60 kilometrekare alanı terör örgütlerinden arındırmıştı.

- DEAŞ halen 75 bin kilometrekareye hakim

Fırat Kalkanı Harekatı'nın Türkiye sınırından uzaklaştırdığı DEAŞ ise, doğuda ve orta kesimde, Irak sınırından Humus'a ve Lübnan sınırı yakınındaki Kalamun’a kadar uzanan alana hakim.

Örgütün işgal ettiği alan yaklaşık 75 bin 500 kilometrekare ile ülkenin yüzde 41'ine karşılık geliyor.

Ancak, terör örgütü DEAŞ'ın hüküm sürdüğü geniş bölge, Suriye'nin en düşük nüfus yoğunluklu alanı. Ekonomik hareketliliğin düşük olduğu alanda, enerji kaynakları ve nakil hatları bulunuyor.

- Esed rejimi terör örgütlerinin hamisi

Beşşar Esed rejimi, iç savaşın başında ülkenin kuzeyindeki bölgelerin PYD/PKK hakimiyetine girmesine göz yumdu.

Rejim, Temmuz 2012'de Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke ilinin Amude ilçesini, ülkenin kuzeybatısında Halep iline bağlı Afrin ilçesini ve kuzeydoğudaki Kobani (Ayn el Arab) ilçesini, PYD/PKK'ya devretti.

Amude, Afrin ve Kobani, örgütün ülkenin kuzeyindeki ilk toprak kazanımları oldu.

Altı yıllık iç savaş, rejim ve PYD/PKK arasında birçok kez işbirliğine sahne oldu. PYD/PKK ve rejim, iç savaşın başından itibaren nadiren ve sadece küçük çaplı çatışmalara girdi.

Aralarındaki güçlü işbirliği en fazla Haseke'de dikkati çekiyor. Örgüt, Haseke'de rejime vergi vermeye devam ediyor. Rejim, kamu kurumlarını çalıştırırken, güvenliği rejim güçleri ve örgüt birlikte sağlıyor. Haseke'nin kuzeydoğusunda bulunan PYD/PKK kontrolündeki Rümeylan petrol sahası birlikte korunuyor. Çıkarılan petrolün bir kısmı rejime veriliyor.

Rejim, örgütün, Halep'in Afrin ilçesi, Şeyh Maksut ve Hüllük bölgelerinde "terör akademisi" kurmasına izin verdi. Söz konusu üç bölgede yüzlerce terörist, yabancı eğitmenlerden ağır silah kullanımı, bomba ve savaş teknikleri dersleri alıyor.

Ayrıca, yaralı PYD/PKK militanları rejim uçaklarıyla Şam'daki devlet hastanesine taşınıyor.

- Muhaliflere karşı DEAŞ ile işbirliği

Esed rejimi, terör örgütü PKK/PYD’nin yanı sıra muhaliflere karşı DEAŞ ile işbirliği yapmaktan çekinmedi.

2013-2015 yılları arasında Palmira'da başsavcılık görevinde bulunan Muhammed Kasım Nasır, AA'ya geçen sene ilçenin rejim tarafından örgüte bilinçli şekilde teslim edildiğini anlatmış ve savcının ifadeleri uluslararası basında yankılanmıştı.

Geçen Aralık ayında, Palmira senaryosu ikinci kez tekrarlanmış, rejim ve DEAŞ işbirliği bir kez daha gözler önüne serilmişti.

Palmira, Rusya ve rejimin 1 ay süren zorlu operasyonla DEAŞ'tan alınmasının ardından yeniden DEAŞ'a, ağır silahlarla birlikte terk edilmişti.

Rejim ve DEAŞ arasındaki ortaklığın son örneklerinden biri, Fırat Kalkanı Harekatı'na karşı sahnelendi.

Esed rejimi, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) destekli Özgür Suriye Ordusu'nun (ÖSO) ele geçirdiği Bab’ın güneyinde tampon bölge oluşturarak, harekatın DEAŞ’a karşı ilerlemesine engel olmaya çalıştı.

Güneyden ilerleyen rejim, birçok noktayı DEAŞ'tan teslim aldı. Bunun neticesinde rejim ordusu ve İran destekli gruplar, PYD/PKK’nın kontrolündeki Münbiç ilçesine ulaştı.

Böylece rejim güçleri, DEAŞ'ın merkezi Rakka’ya giden güzergahı kesmiş oldu.

AA