Olan Her şeyde hayır ve hikmet vardır. Rabbimizin biz kulları için seçip belirlediği dinin emir ve yasaklarında da sayısız hikmet vardır.
Yüce Allah’ın bir adı da el-Hakîm’dir. Hakîm olanın her söylediğinde ve her eylediğinde sayısız hikmet vardır. Ancak hikmetleri doğru tespit etmek önemlidir. Bazen hikmet gibi görünen şeyler, asıl hikmet olmayabilir. Şöyle ki:
Namaz, Yüce Allah’ın emri olduğu için kılınır/kılınmalıdır. Elbette namazda çok büyük hikmetler vardır. Ancak onun asıl hikmeti, sınav sorusu olmasıdır. Kullar namazla sınanmaktadır. Elbette namazın pek çok hikmeti, illeti, sebebi vardır. Ancak onun hikmeti olarak tespit edilen şey, her zaman ve herkes için aynı durumda olmayabilir. 
Her şeyden önce namaz, Yüce Allah’ın emri olduğu için kılınır. Diğer emir ve yasaklar da öyle. Emirler, öncelikle Yüce Allah emrettiği için yapılır, yasaklar da O yasakladığı için kaçınılır. Sözgelimi namazın hikmeti olarak, hareket etme, zamanı disiplinize etme, temiz olma gibi şeyler gösterilirse; biri çıkar der ki ben sporcuyum, fazlasıyla hareket ediyorum, o halde namaz kılmama gerek yok diyebilir. Bir başkası, ben her şeyi saatli olan dakîk bir adamım, hayatım saat gibi düzenlidir, dolayısıyla hayatımı düzenlemek için namaz kılmama gerek yok, diyebilir. Bir başkası ben çok titiz ve temiz bir adamım; temiz olmak için abdest ve namaza ihtiyacım yok diyebilir. Demek ki namazdaki asıl hikmet hareket etmek, hayatı disiplinli bir hale getirmek ve temiz olmak değildir. Elbette namaz kılan kimse bu sayılanları yerine getirmiş olur. Ancak namaz Yüce Yaratıcının emri olduğu için kılınmalıdır. Namazla kul, Rabbi ile irtibat kurar ve manen dolar, huzura erer.
Orucun asıl hikmeti, perhiz yapmak denirse; biri çıkar ben diyetisyen gözetiminde daha sağlıklı perhiz yapıyorum, dolayısıyla oruç tutmama gerek yok diyebilir. Oruc ibadeti de Yüce Mevlâ emrettiği için tutulur. Oruc ile melekleşen kul, nefsini eğitmiş ve Yüce Yaratıcısına yakınlaşmış olur.
Alkolün haram kılınma sebebi, aklı gidermesi ve insanı sarhoş etmesidir, denirse; biri çıkar ben sarhoş olmayacak ve kendimden geçmeyecek kadar ölçülü içiyorum diyebilir. Oysa alkolün haram olması, Yüce Yaratıcı yasakladığı içindir. Elbette Yüce Rabbimiz, kullarının hayrına olmayan şeyleri onlara yasaklamıştır.
Domuz etinin haram kılınışı, sağlığa zararlı maddeler içermesidir, denirse; bir Avrupalı çıkar, domuz etindeki zararlı olan tüm her şey bertaraf edilmektedir, bu durumda domuz eti haram olmaktan çıkar diyebilir. Halbuki, koyun etini kullarına helal kılan Yüce Allah, domuz etini onlara haram kılarak onları sınamaktadır.
Hayvanı besmele ile kesmenin hikmeti, hayvanın etindeki kanının büyük ölçüde boşaltılmasıdır, bu da sağlıklı et için çok önemlidir denirse; birisi çıkar ateist bir kasap da besmele de çekmiyor ama aynı şekilde boğazlıyor, onun kestiği helal olur mu diyebilir. Burada biz Yüce Yaratıcı besmele ile kesimine izin verdiği için hayvanı besmele ile keseriz. Besmele, Allah adına bir cana kıyıp onu helal edinmedir.
Örtünmenin temel hikmeti, karşı cinsi tahrik etmemektir denirse; biri çıkar ben karşı cinsi çıplak da görsem tahrik olmam diyebilir. Oysa kadın erkek tesettür ile denenmektedir.
Demek ki tüm emir ve yasaklarda asıl olan onların Allah ve Rasülü tarafından emredilmesi yahut yasaklanmasıdır. Müslüman dinin emir ve yasaklarını önce kabul eder ve onların gereğini yerine getirir; sonra da onlardaki hikmetleri anlamaya gayret eder. Elbette Hakîm olanın hikmet dininde her emir ve yasakta sayısız hikmetler vardır.