Her toplumun imtihanıfarklıdır. Allah kimini nimete garkeder ve onlar varlıkla denenir. Kiminde de yokluğun acı soruları gelir önüne… Allah bazılarına çokça verir, bazılarından da kısar. Bu O’nun dilemesidir. Kimi toplumlarda cehaletlerinden kendilerine yeni imtihanlar ve belalar üretirler. Adetler ayetler karşısında aşılmaz bir dağ olunca, yeni yeni belalar önlerine çıkıverir.

                Geleneğin ağır baskısı altında yaşayan toplumlarda, sayın kadar sayılırsın. Bu tip toplumlarda kelle sayısı, büyük önem arzeder. Eski Arap toplumları da bu konuda sınırı aşanlardanmış... Öyle ki hayatta olanlar yetmemiş ve ölenlerle övünmeye başlamışlar da “Tekasür”suresi nazil olmuş.

                Afrika da aynı şekilde kelle hesabı çok önemlidir. Bu nedenle, çok evlilik, fazla çocuk, geniş aile nizamı, bir güç kaynağıdır. Bu konuda şeytanca planlarda devreye girmeye başlamış hemen... Kabileler başka bölge ve kabilelerden çocuk kaçırmışlar. Kimin aldığı belli değilse, bunu bulmak da kolay değil. Şimdiki gibi, DNA testi de yok. Herkes, bu çocuk benim diyecek. Bu da yeni bir kavganın sebebi olacak.

                Burkina Fasonun insanları, sonunda buna kendilerince bir çözüm bulmuşlar. Ben küçükken köyde koyun ve keçiler için “enlemek” denilen bir işlem yapılırdı. Kulağından bir yer hafifçe kesilerek bir işaret konurdu da diğerlerinden ayırt ederdik. Afrikalılar da çocukların yüzlerine her kabileye has özel işaretlerini kazıyorlar. Bu işlemi çocuk çok küçükken asla kapanmayacak bir yara ile ve ciddi şekilde görülecek tarzda yapıyorlar. Yavrucak nasıl bir acı hissediyordur bilemem. Ama bunun hiç de kolay olamayacağı kesin.

                Bu işaret, özellikle yanaklara yapılıyor ki saklama imkânı olmayacak. Nereye giderse, bu işaretten onun soy kütüğü çıkmış olacak. İnkârımümkün değil. Amayetişkin yaşlarda olan ve bu işareti taşıyan dostlarıma da, neler hissettiğini, bu işaretin ona kazandırdıklarını ve kaybettirdiklerini soramadım. Bazı soruları sormak, tahmin edildiği kadar da kolay olmuyor.

                Ben bu işi Burkina Faso’da şehir merkezinde sadece belli yaşın üzerindekilerde görünce sevinmiştim. Bu acı veren garip uygulama bitti diye… Ne yazık ki yanılmışım. Ülkenin uzak bir bölgesinde köylere gittik. Aman Allah’ım! Daha 6-7 yaşlarındaki çocukların yanaklarında aynı kabile desenleri var. Demek ki adet devam ediyor. Aynı çileli uygulamaya devam.

                Tabi ki burada anne veya babanın bu acıya merhamet göstermesi ve bu nedenle de vazgeçmesi diye bir durum söz konusu değil. Ağır aşiret – kabile baskısı, onlara bu konuda söz hakkını vermez. Ne kadar canı yansa da yavrucak bu acıya dayanacak. Sıcak demir, yanaklarını dağlayacak…

                İmtihan bununla da bitmez. Çocuklarhayatın zor şartları karşısında daha dirençli olsun ve şımarık yetişmesin diye, 5-6 yaşlarından sonra başka bir akrabanın yanında kalmaya başlar. Bu akraba aynı köyde olabileceği gibi, başka bir yerde de olabilir. Orada hayata tutunur. Yani bizde ayakkabısı bağlanan, çantası taşınan, her gün anne veya baba refakatinde okulagötürülen çocuklar var… Ama aynı yaşıtlarının, omuzuna yaslanıp ağlayacağı bir annesi bile yoktur yanında… Hele aile de maddi imkânlar kısıtlıysa, bu durum onlar için ayrı bir nimettir. Bir de akrabalar, Fildişi Sahili veya Gana gibi iş imkânı olan bir ülkedeyse… Bulunmaz nimettir bu…

                Afrika’daki bu çocukların aslında başka gidebilecek bir yeri de yoktur. Nereye gidecekde?Yanaklarında asla kaybolmayacak imzası var. Kendini asla kaybetmesi mümkün değil. Yıllarca anne-baba şefkatinden uzak kalmış bir insan, kendi aynı basamağa gelince nasıl şefkat ve merhametin timsali olacak?

                Mal ve nesil Allah’ın bir imtihanı... Lakin insanoğlu bazen de kendi ürettiği kurallarla bunu daha da perçinliyor. 

                Allah imtihanımızı kolay kılsın…