Şimdi, insanı müteessir eden azar aslında sevgi delilidir.

Eğer kendinde bir kusur görüyor ve pişmanlık duyuyorsan bu sana bir yardımdır Hak tarafından. Yok eğer kendin pirü pak ve diğerinde kusur görüyorsan bu kusur sendedir, sana aittir ve onun aynasında kendini görüyorsun demektir. Ondan incinmeye devam ettiğin sürece kendinden inciniyorsun manasınadır. O gördüğün yanlışı ve kusuru kendinden def etmeye bak. (Fih-i Ma-fih)

Bir fili, su içsin diye bir su kaynağına götürdüler. Fil, kendini suda görüyor, başka bir fil var sanıyor, ürküyordu. Bilmiyordu ki kendinden ürkmektedir. Zulüm ediş, kin güdüş, hasret, hırs, insafsızlık, ululuk gibi bütün kötü huylar, sende oldu mu incinmezsin. Fakat bunları bir başkasında gördün mü ürkersin, incinirsin. Bil ki kendinden ürkmedesin, kendinden incinmedesin. İnsan, kendi kelliğinden, kendindeki çıbandan iğrenmez; yaralı elini yemeğe sokar, parmağını yalar, gönlüne hiç de tiksinti gelmez. Fakat bir başkasında küçücük bir çıban, yahut azıcık bir yara görse onun yediği yemekten tiksinir, o yemek, içine sinmez. İşte kötü huylar da kelliliklere, çıbanlara benzer. İnsan, bunlar kendisinde oldu mu incinmez; fakat bir başkasında bu huyların pek azını bile görse ondan incinir, tiksinir. Sen ondan ürküyor, kaçıyorsun ya, o da senden ürker, incinirse mâzur gör; senin incinişin de onun için bir özürdür; çünkü sen onu görünce inciniyorsun ya, o da aynı şeyi görüyor da senden inciniyor. "İnanan, inananın aynasıdır" dedi, "kâfir, kâfirin aynasıdır" demedi. Amma bu, kâfirin aynası yok demek değildir; onun da aynası vardır amma aynasından haberi yoktur. (Fih-i Ma-fih)

Hal böyle olunca, incitmekten kurtulmak için kendindeki kusurları gidermen gerektiği gibi incinmekten kurtulmak için de yine yapacağın şey aynı. Kendi kusurlarını gidermek.

Kendini temizlersen baktığın her aynada temiz ve sevimli bir yüz görürsün.

Eğer bir ilişki incinmelerden hali değilse, kırgınlık üretiyorsa, orada ikilik var demektir. Ya o ya da sen ikinizden birisi diğerinin önünde ölmeli ve ikilik giderilmelidir. Peki Allah'la olan ilişkide ne olacak? O diri ve ezeli hem de ebedi. O zaman sen öleceksin. Böylece Lütuflar göreceksin.

İncinen kendinden incinir aslında. Mükemmel olduğuna, fedakarlıklar yaptığına, gördüğü ve baktığı bütün aynalarda en iyi görünenin o olduğuna inanmış bir kere. Kendinde kusur görmeye tahammülü yok. Halbuki Hakkın yardımı ben kusurluyum demeye başladığı anda tecelli ediyor. Sana kızan, seni azarlayan herkes düşmanın değil.

Bir kere daha ortaya çıkıyor ki, bir çok şeyi kılı kırk yararcasına öğreniyoruz da kendimizden haberimiz yok. Kendimize ait bilgilerden ne kadar da uzağız.

Ben kimim sorusunu sorup da peşine düşen talihliye ne mutlu.