YILLIK İZİN İÇİN EN AZ BİR YIL ÇALIŞMIŞ OLMAK GEREKİR

İşçinin yıllık izne hak kazanabilmesi için, işyerinde fiilen işe başladığı günden itibaren en az bir yıl çalışmış olması gerekir.  İşyerindeki çalışması bir yılı doldurmayan işçiler için orantılı olarak izin hakkı yoktur. Örneğin altı ay kıdemi olan bir işçiye bir yıl çalışan işçinin yarısı kadar izin hakkı verilmez.

Kanuna göre, yıllık ücretli izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Dolayısıyla, işçinin, işverenin aynı veya değişik işyerlerinde kesintisiz çalışmış olması zorunlu değildir. İşçinin değişik zamanlarda yani aralıklı olarak çalışması halinde de, yıllık ücretli izin hakkının doğumunda ve izin süresinin hesaplanmasında bu sürelerin birleştirilerek dikkate alınması gerekir.

İşyerinin devri halinde de devralan işveren, işçinin devreden işveren yanında çalıştığı süreleri de hesaba katarak işçilerine yıllık izin kullandırmalıdır.

YILLIK İZİN SÜRELERİ

Yıllık izin süreleri işçilerin işyerindeki kıdemlerine göre belirlenmiştir. Kanundaki süreler asgari süreler olduğundan iş sözleşmesi ile azaltılamaz; ancak Kanundaki sürelerin üstünde yıllık izin süresi belirlenebilir. Buna göre Kanundaki yıllık izin süreleri:

-Çalışma süresi bir yıldan beş yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün,

-Çalışma süresi beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 gün,

-Çalışma süresi onbeş yıl (15 yıl dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olmamak üzere yıllık ücretli izin verilir.

Genç işçiler ve belli yaşın üstündeki işçilerin fiziki açıdan korunmalarını sağlamak için Kanun, özel bir hüküm daha getirmiştir. Buna göre, 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle, 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi

Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Dolayısıyla bu günler yukarıda belirttiğimiz izin süresine eklenir.

İşçinin yıllık ücretli izin süresi içinde hastalanması ve istirahat alması halinde de hastalıkta geçirilen sürelerin izin süresine eklenmesi gerekir.

YILLIK İZNİN NE ZAMAN KULLANILACAĞINI İŞVEREN TESPİT EDER

İşçiler yıllık ücretli izne hak kazandıkları tarihten sonra izin haklarını kullanmak için işveren başvurabilirler. İşveren işçinin başvurusunu değerlendirerek işyerinin durumuna göre uygun bir dönemde işçiye izin verir.

İşçiler yıllık izin hakkı doğduğunda kendi belirledikleri bir zamanda işverenin izni olmadan yıllık ücretli izin hakkını kullanamazlar. Yıllık izin işçinin Kanundan kaynaklanan bir hakkı olsa da bunun kullanma dönemi ve uygulanma dönemi ile ilgili kararları işveren verir. Aksi takdirde, işçi yıllık izin hakkım doğdu diyerek işyerinden ayrılırsa, işveren devamsızlık nedeniyle iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda işçinin kıdem ve ihbar tazminatı alması da söz konusu olmaz.

YILLIK İZNİNİ ŞEHİR DIŞINDA GEÇİRECEK OLANLARA YOL SÜRESİ İÇİN ÜCRETSİZ İZİN VERİLİR

Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istekte bulunmaları halinde ve bu hususu belgelemeleri durumunda gidiş ve dönüşte yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren, toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır.

İzni başka yerde geçirmeyecek olmasına rağmen yol izni alan işçinin bu davranışı işverenin haklı nedenle sözleşmeyi feshetmesini sağlayabilir. Bu durumda işveren ihbar ve kıdem tazminatı ödemek zorunda kalmaz.

İŞ SÖZLEŞMESİ DEVAM EDERKEN (İŞÇİ ÇALIŞTIĞI SÜRECE) YILLIK İZİN HAKKI PARAYA DÖNÜŞMEZ

İş ilişkisi devam ettiği sürece işveren, işçinin hak ettiği yıllık ücretli iznini GECİKMELİ DE OLSA kullandırmak zorundadır. İşçinin izin yerine parasını isteme hakkı olmadığı gibi; işverenin izin kullandırmak yerine parasını verme yetkisi yoktur. Dolayısıyla işverenlerin iş sözleşmesi devam ederken işçilere para vermesi ve yıllık iznini kullandırmaması hukuka aykırıdır. Dava sürecinde bu durum işverenleri sıkıntıya sokabilecek niteliktedir.

Bu durumda işverenler, işçiler istese bile yıllık izin yerine para verme uygulamasına gitmemelidir. Çünkü yıllık izin Anayasal bir haktır ve Kanun işçinin bile bundan vazgeçmesini kabul etmemektedir.

İŞÇİ YILLIK İZNİNİ KULLANMADAN İŞ İLİŞKİSİ SONA ERMİŞSE, İZİN SÜRESİNE AİT ÜCRETİN İŞÇİYE ÖDENMESİ GEREKİR

İşçi hak ettiği iznini kullanmadan iş sözleşmesi sona ermişse, bu hakkın kullanılması imkansız hale geldiğinden hak edip de kullanmadığı izin süresine ait ücreti kendisine veya hak sahiplerine ödenir.

Bu düzenlemeye göre, yıllık izin sürelerine ait ücret, iş sözleşmesinin sadece işveren tarafından feshi halinde değil, işçinin feshi hatta fesih dışı sona erme hallerinde (tarafların anlaşması, ölüm, sözleşmenin süresinin bitmesi gibi) de ödenecektir.

İzin ücreti hesaplanırken, işçinin son ücreti üzerinden hesaplama yapılır.

SORU: Tarım Bağ-Kur’larında bir değişme var mı  muayene olabilmek için 8 ay bekleyecek miyiz? Fatih  Yıldırım

CEVAP: Merhaba, sosyal güvenlik reformundan sonra (1 Ekim 2008) sağlık yardımından yararlanabilmek için herhangi bir ayrım olmaksızın tüm sigortalılarda 30 günlük sigortalılık yeterli. Ancak sizin 60 günden fazla sigorta borcunuzun bulunmaması gerekiyor. 4/b li olduğunuz için. Sonuç olarak 8 ay beklemenize gerek yok.