ERZURUM (AA) - LALE KÖKLÜ/SAGİP SEZGİNER - Atatürk Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi'nin ortak çalışması olan roket ve uzay parçalarına seramik kaplamanın ROKETSAN tarafından füze sistemlerinde kullanım potansiyeline sahip olduğu ortaya konuldu.

2014 Yılı Savunma Sanayi Özel Ödülü'ne layık görülen "Füze Uygulamaları için Aşınmaya Dayanıklı Nano Kaplama Geliştirilmesi" adlı projeyle yüksek sıcaklıkların etkisiyle ortaya çıkan aşınma problemlerini azaltmak üzere hava ve uzay araçları olan roket ve türbin kanadında kullanılacak nanoyapılı fonksiyonel seramik-kompozit kaplama geliştirilerek ilgili taşıtların servis ömrü uzatılacak.

Örneğin bir roketin çalışma süresi yüz saat ise bunu seramik kaplamayla yüzde 20 veya 30'a kadar artırabildiklerini ifade eden Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İhsan Efeoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, parçanın ömrünü uzatmak için sisteme katma değer yüklediklerini söyledi.

Yüzey Teknolojileri Ar-Ge Laboratuvarı'nda 1997 yılında Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nın desteğiyle kurulan sistemi, Türkiye'de ilk kullanan üniversite olduklarının altını çizen Efeoğlu, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

"Bu uygulamayı roketin kanadına yapıyoruz. Çok farklı türlerde, farklı amaç ve hedeflerde roketler vardır. Bunun yanı sıra çok farklı enerji kaynakları kullanan roketler vardır. Biz onlardan bir kaçını seçtik ve ortamdaki kanat gibi elemanlar üzerinde etkin olan termal etkisinin ortaya çıkardığı aşınmayı minimize etmek için birçok yüksek sıcaklıklara direnç gösteren türbin, roket kanadına kullanılmak üzere nanoyapılı-fonksiyonel seramik-kompozit yapıda kaplama geliştirerek sistem üzerinde iyileştirme yaptık.

Bizim kullandığımız sistem, fiziksel buhar kaplama tekniği dedikleri fiziksel buhar kaplamanın daha spesifik olarak mağnetik alanda sıçratma tekniği. Bunun çok ciddi kendine ait özellikleri var. Bu sistem kaplama materyalini bir hedeften alıp diğer hedefe gönderdiğinizde çok yüksek kinetik enerjilerle alıyorsunuz ve difüzyon derecesini yükseltiyorsunuz. Bu ikisini başardığınız anda bu filmin bu yüzeyde kalma süresini uzatmış oluyorsunuz. Böylelikle bu ürünün verimini ya da ömrünü uzatmış oluyoruz." 

Temel amaçlarının aşırı sıcaklıktan kaynaklanan aşınmaları en aza indirmek olduğunu kaydeden Efeoğlu, "Aşınma oranını sıfıra indirdim deme şansımız yok, örneğin aşınma oranı yüzde 20 ise biz bunu yüzde 19'a çekmemiz demek bile katma değeri olarak ürüne ciddi bir katkı sağlamış oluyoruz. Zaten yaptığımız AR-GE'lerin temel amacı da bu, mevcudu iyileştirme yönünde" dedi.

Türkiye'nin 2023 vizyonu hedefin doğrultusunda geliştirdikleri sisteme benzer sistemlerin birçok üniversite ve araştırma merkezlerinde de kullanılmaya başlandığını belirten Efeoğlu, Türkiye'nin bu konuda ciddi bir şekilde bilgi ve teknoloji ürettiğini aktardı.

- Atatürk Üniversitesi'ne başarı ödülü 

Sanayi Savunma Müsteşarlığı tarafından finanse edilen ve 36 ay süren çalışmalar sonrasında projelerinin ROKETSAN tarafından kabul gördüğüne vurgu yapan Efeoğlu, şöyle devam etti: 

"Projemizin genel amacı özellikle rokette bir kısım elemanların çok yüksek sıcaklıklarda aşınma direncini arttırıcı nano yapıda kompozit ince film kaplama teknolojisinin geliştirilmesiydi. Bununla ilgili Bilkent Üniversitesiyle çok farklı sayıda ilgili ürün üzerine kaplama geliştirdik. Ürün üzerine karar verilen örnek kaplamalar kaplandı daha sonra ürün üzerindeki testleri de ROKETSAN kendi test ünitelerinde, gerçek sistemler üzerinde test etti. Sonuç olarak projeyi büyük bir memnuniyetle ve başarıyla bitirdik. Bundan bir buçuk ay önce Ankara'da düzenlenen bir toplantıyla Savunma Sanayi Müsteşarlığımız, sayın savunma bakanımızın ve müsteşarımızın katılımıyla aynı anda Türkiye Savunma Sanayi İhracatçıları Derneği'nin de bir genel kurul sonrası yapılan ödül töreninde bir kısım savunma sektörüne ödüller verildi. Sektör destekli proje olarak da bizim projemize özel bir ödül verildi. Bu da bizi tabi ki ciddi bir şekilde gururlandırdı. Projemizden de güzel sonuçlar aldık, bu sonuçların ROKETSAN tarafından hedeflenen uygulamalar için de kullanılabileceğini biliyoruz."

Efeoğlu, ROKETSAN'ın yanı sıra başka bir savunma sektörüyle de yeni projeler için ön değerlendirme çalışmalarının devam ettiğini söyledi.