İZMİR (AA) - TOLGA ALBAY - Üretimdeki teknolojik altyapısını artırmaya çalışan Türkiye, son 5 yılda laboratuvarlarında kullanmak üzere 9,2 milyar dolarlık cihaz ve test ithal etti. Aynı dönemde bu cihazlarla üretilebilen toplam ciro ise 2,3 milyar dolarda kaldı. Aradaki farkı "teknolojik israf" olarak tanımlayan bir grup akademisyen bunu engellemek için internet üzerinde "labbul" isimli laboratuvar arama motoru sitesini hizmete soktu.

"Labbul.com" isimli sitenin kurucusu olan Dokuz Eylül Üniversitesi Makine Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zor, AA muhabirine yaptığı açıklamada TÜBİTAK destekli bir projeyi yürütürken yaşadıkları bir olay üzerine Türkiye'deki laboratuvar altyapısını bir araya getiren bir yazılım yapmak üzere çalışmaya başladıklarını belirtti. 

Proje için bazı testleri yapmak üzere yurt içinde laboratuvar aradıklarını ancak bulamadıklarını, testleri yurt dışında tamamladıktan sonra bunların aslında yurt içinde çok daha iyi olanaklarla yapılabildiğini gördüklerini söyleyen Zor, hem zaman hem para kaybettikleri bu sürecin ardından soruna çözüm bulacak çareler aramaya başladıklarını ifade etti.

Tüm akademisyenlerin ortak sıkıntıyı yaşadığını, bu sıkıntının Türkiye'nin ithalat faturasını da kabarttığını anlatan Zor, şu bilgileri verdi:

"Test ve analiz cihazlarının neredeyse tamamını ithal ediyoruz. Değeri 1 milyon liranın üzerinde olan cihazlar dahi var. Bunları alıyoruz, bir laboratuvara yerleştiriyoruz ama onun orada olduğunu bilim insanlarına duyurmayınca kullanamıyoruz. 

TÜİK verilerine göre teknik test analiz ve cihaz ithalatımız, medikal test ve cihazlar hariç olmak üzere yıllık 2 milyar dolar civarında. Son 5 yılda 9,2 milyar dolarlık ithalat yapmışız. Bunun geri dönüşümü için en ölçülebilir değerlendirme kriteri test analiz toplam cirosudur. Son 5 yılın rakamlarına göre bu ciro 2,3 milyar dolar civarında kalmış. 7 milyar dolarlık açık var. Bu da bize bu kadar israf olduğunu gösteriyor. Bu cihazlar Ar-Ge ve eğitimde de kullanılıyor ama açık bu faaliyetlerle açıklanamaz."

- İthal etmeden önce bu siteye bakın

Mevcut sistemde üniversitelerin yeni proje tekliflerinin kabul edilmesi sonrası bu projelerin hayata geçirilmesi için yeni cihaz alımına gidildiğini söyleyen Zor, proje değerlendiricilerinin aynı cihazdan o kurumda veya yakınındaki başka bir kurumda olup olmadığına bakmadan ithalatına izin verdiğini kaydetti.

Bir çok üniversitenin kendi bünyesindeki cihazların dahi farkında olmadığını, bir çok cihazın ithal edilip bir kez kullanıldıktan sonra emekliye ayrıldığını anlatan Zor, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye bir cihaz çöplüğüne dönmüş durumda. Üniversitelerin bünyesinde atıl durumda bir çok cihaz var. Yıllar önce alınmış ama paketinden açılmamış, hiç kullanılmadan çürümeye terk edilmiş cihazlar dahi var. Bu israfı durdurmak için bir yazılım çalışması içine girdik. Celal Bayar Üniversitesi Deneysel Fen Bilimleri Araştırma Uygulama Merkezi ile birlikte tasarladığımız yazılımı üniversitelere tanıtmaya başladık.

Şu anda ülke genelindeki çeşitli üniversitenin 38 laboratuvarı sisteme dahil oldu. Bunlardan 22'si tüm cihaz bilgilerini verdi. Zaman içinde Türkiye'nin ulusal araştırma altyapısını kuracağız. Bu sistemle sadece akademisyenler değil herhangi bir amaçla test ve cihaz ihtiyacı olan herkes sisteme girip rahatlıkla doğru laboratuvara ulaşabilecek."

- Kar amacı gütmüyor

Sitenin kar amacının olmadığını, özel ve kamu tüm laboratuvarların sisteme ücretsiz olarak cihaz girişi yapabileceğini anlatan Zor, dünyada da bu nitelikte bir arama motoru olmadığını, Türkiye'nin ardından sistemi yurt dışında da tanıtarak uluslararası bir arama motoru haline getirmeyi hedeflediklerini kaydetti.

Prof. Dr. Zor, "labbul" sisteminden TÜBİTAK ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın da bilgisinin olduğunu da kaydederek, "Türkiye'nin ekonomik kayıpları giderebilecek bu sisteme devletin sahip çıkması gerekiyor" diye konuştu.