İSTANBUL (AA) - TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Başkanvekili Müşerref Pervin Tuba Durgut, vergi artışları ile sigara tüketiminin azaltılması, hayatların kurtarılması, sağlık sisteminde oluşturduğu yükün azaltılmasının amaçlandığına işaret ederek, çok yüksek sigara içme oranları ve ölüm sayılarına rağmen Türkiye'nin, Avrupa'da ve dünya genelinde sigaraların en ucuza satıldığı, satın alma gücü paritesine göre hesaplandığında ise sigara fiyatında 37 Avrupa ülkesi içinde en ucuz ülke olduğunu belirtti.

Sağlık Bilimleri Üniversitesinden yapılan açıklamaya göre, TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Başkanvekili Müşerref Pervin Tuba Durgut, sigara üzerindeki vergilerin artırılması ve sigara fiyatlarına yansıtılması konusundaki değerlendirmesinde, tütün ve tütün ürünleri kullanımının insan hayatına, toplum sağlığına ve sağlık sistemine önemli yükler getirdiğine dikkati çekti.

Durgut, sigaradan alınan vergilerin doğrudan sigaraya bağlı hastalıklar sonucunda sağlık sisteminde oluşan yükü karşılamaktan çok uzak olduğunu vurguladı.

Türkiye'de sigaraya yapılan vergi artışlarının temel dayanaklarından birisinin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) ve Kılavuz İlkeleri olduğuna değinen Durgut, bu yaklaşımın DSÖ'nün önerdiği yöntemlerden biri olduğunu ve pek çok gelişmiş ülkede uygulandığını aktardı.

Durgut, şöyle devam etti:

"Son dönemde yapılan vergi artışları, MPOWER ilkelerinden olan vergi artırımı konusunda Türkiye'nin kararlılığını göstermektedir. Bu sayede Türkiye'de sigara tüketiminin azaltılması, bu sayede sigaranın toplumda neden olduğu sağlık problemlerinin de önemli derecede önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Sigarada yapılan vergi artışları ile sigara tüketiminin azaltılması, hayatların kurtarılması, tütün kullanımıyla doğrudan ilgili hastalıklardan dolayı sigaranın sağlık sistemimizde oluşturduğu yükün azaltılması amaçlanıyor. Çok yüksek sigara içme oranları ve ölüm sayılarına rağmen Türkiye, Avrupa'da ve dünya genelinde sigaraların en ucuza satıldığı ülkedir. Satın alma gücü paritesine göre hesaplandığında ise Türkiye sigara fiyatında 37 Avrupa ülkesi içinde en ucuz ülke. Tüketicilerin refah düzeyi kıyasına göre Türkiye'de 100 birim sigara alınırken İngiltere'de ancak 28 birim sigara alınabiliyor."

Yıllar içinde giderek düşen sigaraya başlama yaşı nedeniyle birinci hedefi, "gençlerin ve çocukların sigara bağımlılığından korunması" şeklinde açıklayan Durgut, şu bilgileri paylaştı:

"Yapılan araştırmalar göstermiştir ki sigarada vergi artırımının sebep olduğu her yüzde 10'luk artış, çocuk ve gençlerde sigara kullanımını yüzde 15 oranında azaltmaktadır. Bizler Anayasamızın 58. maddesinde yer alan devletimizin çocuk ve gençliğimizi zararlı alışkanlıklardan koruması hükmü ile çalışmalarımıza devam edeceğiz."

Durgut, günde 2 paket sigara içilen bir ailenin aylık sigara masrafının yaklaşık bin 80 lira olduğunu aktararak, sigara kullanımın neden olduğu engellilik ve erken ölümlerin iş gücünün üretkenliğini de ciddi biçimde etkilediğinin ve sigaranın sosyo-ekonomik kalkınma üzerinde doğrudan olumsuz etki doğurduğunun altını çizdi.

Türkiye'deki ölümlerin yüzde 88'inin bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklandığını, bu hastalıklardan herhangi biri nedeniyle 70 yaşından önce ölüm olasılığının 6'da 1 olduğunu anlatan Durgut, şunları kaydetti:

"Her yıl sigara kaynaklı bu hastalıkların tedavisi için 24,5 milyar lira sağlık harcaması yapılmaktadır. Buna verimlilik kaybından kaynaklanan ilave gizli maliyetler eklendiğinde büyük bölümü sigara kaynaklı bu hastalıkların Türk ekonomisine toplam yıllık maliyeti 69,7 milyar liradır (GSYİH'nın yüzde 3,6'sı). Mevcut durumda sigaradan alınan vergiler sonucunda elde edilen gelir sigaranın sadece sağlık sistemimizde neden olduğu yüke göre çok düşük durumdadır."

Durgut, çok yönlü ve ulusal politikaların uygulanmasıyla toplum sağlığının ölçülebilir düzeyde iyileştiğinin araştırmalarla kanıtlandığını vurgulayarak, toplanan vergilerin, sağlık sistemine yapılacak yatırımlar ile hem sigara bırakma hem de sigara kaynaklı sağlık sorunlarının tedavisi konusunda daha etkin bir mücadele verilebileceğini ifade etti.

- "Günde bir paket sigara içen birisi, sigara içmeyerek biriktireceği parayla ev sahibi olabilir"

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl de tütüne talebin azaltılması için fiyat ve vergi önlemlerinin özellikle gençlerin sigaraya başlamasını önleme konusundaki etkisinin büyük olduğuna işaret ederek, fiyatlarda yüzde 10'luk artışın yüksek gelirli ülkelerde tütün kullanımını yüzde 4, orta ve düşük gelirli ülkelerde yüzde 5 düşürdüğünü ve fiyata duyarlı düşük gelir grubundaki birey ve gençlerin tütün ürünlerine erişebilirliğini azalttığını kaydetti.

DSÖ'nün "Tütün Atlası"na göre, Türkiye'de erkeklerin yüzde 31'inin, kadınların yüzde 12'sinin tütün kaynaklı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdiğini anlatan Erdöl, şöyle devam etti:

"Sigara içen vatandaşlarımız, her yıl 14,7 milyar dolarlık sigara yani hastalık satın almaktadır. Buna ilaveten sigaranın neden olduğu hastalıklardan kanser, kalp damar hastalığı, solunum yolu hastalıklarının ilaç ve tedavileri için her yıl 5,5 milyar dolar parayı sigara kartellerine ödüyoruz. Son yıllarda hızla artan tütün kullanımın azaltılması için mali önlemlerin yanı sıra 'Dumansız Hava Sahası' yasasının sıkı bir şekilde uygulanması ve nargile satışlarının daha sıkı denetlenmesi gereklidir.

Ülke olarak bütüncül politikalar uygulamak suretiyle toplumumuzu tütün salgınından koruyamazsak hem sağlık hem de ekonomik bakımdan büyük bedeller ödeyeceğimiz aşikardır. Günde bir paket sigara içen birisi, bu sigarayı içmeyerek biriktireceği parayla ev sahibi olabilir. Vatandaşlarımıza tütün ürünlerinde yaşanan fiyat artışını fırsata çevirerek ev sahibi olmalarını tavsiye ediyorum."

- "Türkiye'de her 100 kişiden 32'si sigara içiyor"

DSÖ Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Program Yöneticisi Prof. Dr. Toker Ergüder, yüksek sigara vergilerinin hayat kurtarıcı olduğunu belirterek, Türkiye'de sigaranın neden olduğu kanser, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet ve kronik hava yolu hastalıkları gibi bulaşıcı olmayan (kronik) hastalıkların her geçen gün artan bir halk sağlığı ve kalkınma sorunu haline geldiğine dikkat çekti.

Ergüder, şu bilgileri paylaştı:

"Türkiye'de her 100 kişiden 32'si sigara içmektedir ve Türkiye, dünya genelinde Bangladeş ve Endonezya'dan sonra en çok sigara içilen üçüncü ülkedir. Gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 15 civarındadır. Özellikle erkekler arasındaki sigara içme oranı çok yüksek olup her 100 erkekten 44'ü sigara içmektedir. Ne yazık ki ülkemiz sigara kaynaklı erkek ölümlerinde yüzde 38'lik oranla birinci sıradadır. TÜİK verilerine göre 2018 yılında 81 bin 129 kişi kanser nedeniyle hayatını kaybetti. Bunların 31 bin 322 kişisi ne yazık ki direkt sigaraya bağlı kötü huylu kanserlerdir."

- "Ülkemizde artışın belli bir oranda devam ettiğini görmekteyiz"

Yeşilay Başkanı Prof. Dr. Mücahit Öztürk, Yeşilay'ın devlet kurumlarının da desteğiyle sigara ve diğer bağımlılık türlerinde uluslararası projeleri ve Türkiye sathında uyguladığı sigara karşıtı bağımlılıkla mücadele programlarıyla kendisini dünya çapında bir kanaat önderi olarak kabul ettirdiğini ve pek çok ölçülebilir başarılara imza attığını anlattı.

Alınan sonuçların yeterli olmadığını belirten Öztürk, şunları kaydetti:

"Aralıksız süren farkındalık projelerimize, yurt sathında uyguladığımız eğitim programlarımıza, kampanyalarımıza rağmen dünyaya ve gelişmiş ülkelere baktığımızda sigara kullanımı azalırken, halen ülkemizde artışın belli bir oranda devam ettiğini görmekteyiz. Sigara ile etkin mücadele veren gelişmiş ülkelerde sigaraya talebi azaltacak ve erişimi zorlaştıracak önlemler alındığı bilinmektedir. Bizler de ülkemizde toplumun tüm kesimleriyle birlikte 360 derece bir bakış açısıyla daha güçlü bir mücadele için sigara bağımlılığını önlemek ve toplumu sigaranın sağlığa zararlı etkilerinden korumak için çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz. Yeşilay olarak, toplum sağlığını korumak için atılan bu adımı destekliyor ve halkımız tarafından da desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz. Sağlıklı bir toplum için sigara ile mücadele vazgeçilmez önceliğimiz."