Bizim gerek sözlü gerekse yazılı edebiyatımız şiire dayalı bir edebiyattır. Araştırmacılar bunu genellikle tarihte göçebe bir kavim olmamıza ve bu nedenle yazıyla çok iştigal eden bir toplum olmamıza yorarlar. Bu yüzden millet olarak, bilginin kolay elde edilebilirliği için şiiri seçmişizdir. O yüzden “Biz Türk’ler mutlaka hayatımızın belli bir döneminde şiir yazmışızdır.” sözü toplumumuzda yaygınca kabul gören bir sözdür. Galiba bizim tarih yapıp da yaptığı tarihi yazmayan ve o tarih üzerinde düşünmeyen, bu yüzden uzun yıllar tarih felsefesinden yoksun bir millet oluşumuz gibi sanat cihetinde de bir eksik yanımız asırlar boyunca poetikasız şairler yetiştirmek olmuştur. Bizde şiir üzerinde akademik manada düşünme işi Tanzimat yıllarına denk gelir. Divan edebiyatında ise şiir üzerine düşünen ve düşündükleri kayda geçen Fuzuli gibi birkaç büyük şairimiz neredeyse bir elin beş parmağını geçmez. Bu yazımda biraz Poetika kavramı ve Tanpınar’ın poetikası üzerinde durmak istiyorum.

Poetika ıstılahi manada “Şiir üzerine sorular soran ve bu sorulara cevap arayan yazılara poetika denir. Diğer bir tabirle poetika: Bir sanatkarın sanatı hakkındaki teferruatlı yazısına verilen isimdir. Kısaca şii sanatı şiir bilgisi demektir.” 

Tanpınar şairliği itibariyle üstadı Yahya Kemal’i takip etmiş ve sanat hayatı boyunca da onun gölgesinde kalma korkusu yaşamış bir sanat adamıdır. Ancak hazretin bu korkusu onu üstadının –şiirde- gölgesinde kalmaktan kurtaramamıştır. Tanpınar’ın belli bir başlıkta üzerinde yoğunlaştığı ve şiir görüşlerini ifade ettiği bilimsel bir çalışma yoktur. Biz onun şiir görüşlerini ve şiirlerinin mana itibariyle açılımını romanlarından öğreniriz. Bu yüzden Tanpınar’ın bütün romanları daha doğrusu bütün mensur eserleri edebi açıdan çok büyük bir ehemmiyete sahip, her biri birer başyapıt değerinde klasiklerdir. Ancak biz Tanpınar’ın şiirle ilgili görüşlerini ana çizgileri ile “Antalyalı Genç Kıza Mektup” isminde liseli bir genç kıza yazdığı mektuptan da öğreniriz. Tabi bu mektuptan bütün şiir anlayışı hakkında bilgi edinmek mümkün olmasa da mektup en azından onun şiir anlayışı hakkında bize bilgi vermek açısından önemlidir.

Tanpınar’ın bu mektubu yukarıda da arz ettiğimiz gibi kendisine mektup gönderen ve gönderdiği mektupta, genç kızın ona şiir hakkında görüşlerini sorması kuvvetle muhtemel bir sorusuna verdiği cevaptan oluşan bir mektuptur. Yazımızın devamında bu mektup üzerinde duracağız.