Cahit Karaalp
Modern dünyada mutluluk arayışı
Haz ile mutluluğu birbirine karıştıran bir modern insan profili ile karşı karşıyayız bugün… Modern birey, artık mutluluğu haz aldığı şeylerde görmektedir… Hızlı yaşayan hazza teslim modern insanın bugün tatmin etmek için çabaladığı en büyük haz, “hır” hazzıdır… Yani “kavgadır”… Modern insan; hırçın, saldırgan, tacizkar ve tavizkardır… Ezebildiğini ezer, taciz eder; ezemediğine ise tavizler serdeder… Yani modern insan, ya tacizkardır ya da tavizkar… Modern insan “hır” hazzından sonra “hırs” hazzını tatmin eder…
Maalesef bugün modern medeniyetin temeli “haz”, yolu “hız”, akibeti ise “cız” dır… İnsanın yüreğini “cız” edecek, kalpte hep “cız” olarak kalacak sonuçlar doğurur… Modern medeniyetin ilk durağı doyumsuzluk son durağı ise pişmanlıktır… Modern medeniyet, hazlı ve hızlı bir şekilde yolunu alır, en son sızıları miras bırakır… Modern insan hazza ve hıza kurban nesiller inşa eder… Daha doğrusu hayatlar imha eder…
Modern insan, hazlarına hız kontrolünü getirmezse kötü akibetten kurtulamaz… Modern insan, hazzını hayra feda etmedikçe mutluluğa ulaşamaz… Hayra ulaşamadığında da hazzın kurbanı olmaktan kurtulamaz…
Neden insanlar mutlu olmuyor derseniz mutlu olmak istemediklerinden değil mutlu olmayı bilmediklerindendir… İlk adım mutlu olmayı istemek ise ikinci adım mutlu olmayı bilmektir… İnsanlar hep çok istedikleri için, isteklerini sınırlamadıkları için mutlu değiller… İstek çokluğu mutluluğa saplanan hançerdir…
İnsan isteklerini sınırlamalı, sınırlamalı ki ihtiyaçları azalsın… İstek çokluğu ihtiyaç üretmektir… İhtiyaç üretmek ise istek sınırsızlığının doğurduğu modern bir hastalıktır… İnsan kendini kendine yeter bulduğunda nasıl ki azıyorsa kendinin ihtiyaçlarını arttırdığında da zillet bulur... Yani kişinin kendini muhtaç görmemesi kişiyi zalim, kişinin ihtiyaç çoğaltması ise kişiyi zelil kılar…
Mutlu görünmek için değil mutlu olmak için çabalamalıyız ve unutmamak gerekir, “mutlu olmak için çok şey değil doyumsuz olmamak yeterlidir”… Modern kültürün insana yüklediği en kötü özellik, doyumsuzluk özelliğidir… Artık istekler çoğalmakta ve insan doyuma ulaşamamaktadır… Dolayısı ile mutluluk ulaşılmaz olmaktadır… Modern kültürün tacizine uğrayan bireyin yapması gereken doyuma ulaşmaya çalışmak değil doyuma doymak yani kanaat sahibi olmaktır…
Hz. Peygamberin; “geçmiş ümmetleri helaka götüren çok sual etmeleri idi” hadisi, her ne kadar çok soru sormaları anlamında alınmışsa da aslında sual etmek istemek anlamına gelir ve hadis çok istekte bulunmaları, istekte sınır tanımamaları anlamına da gelir… Yani nebevi ölçüye göre doyumsuzluk helak sebebidir… “Âdemoğluna bir vadi dolusu altın versen ikincisini, ikincisini versen üçüncüsünü ister Âdemoğlunun gözünü toprak doyurur” hadisi insan psikolojisinin doyumsuzluk tarafını anlatır…
Modern dünya insan mühendislerinin, bugün insanoğlunun bu tarafını kudurttuğunu, üretim çeşitliği ile tüketim çılgınlığını tetiklediğini bilmeyenimiz, görmeyenimiz kalmadı… İhtiyacı karşılanan ama muhtaçlığı devam eden insanlar tüketim çılgınlığına dur demedikleri sürece mutluluğa ulaşamayacak, kısa süreli ve anlık hazları mutluluk sanacaklardır…
Doyumsuz bir insan yaratan modern dünya, artık yarattığı insanı durduramıyor… Kendini tanımayan, toplumuna yabancılaşan, rahatı için çalışan, bunun için rahatlar bozan, istediğini elde etmek için her şeyi mubah gören, sınırları ihlal eden, boşlukta gezen ve bomboş yaşamayı delilik ve doluluk gören bir insan modeli ile modern dünya artık sadece maraz(hastalık) saçıyor…
Unutmayın! Tüketim kültürünün ilk tükettiği şey insandır… Modern dünyanın çağdaş insana dayattığı tüketim kültürü anlık mutluluklar yaşatır ebedi mutsuzluğu miras bırakır… Artık insanlık doyumsuzluk hazzının hezimetini üretilen ihtiyaçlara muhtaç olmakla yaşıyor… Kur’an’ın israfı kınaması, malın harcanmasından çok insanlığın harcanmasından dolayıdır…
Depresyon, stres vs. hastalıkların hepsinin asıl nedeni mutluluk yolunu kaybetmektir… “elde olana sevinme elden çıkana yerinme”, “nice şer bildiğinizde hayır hayır bildiğinizde şer vardır” ayetleri mutluluğun varlık ve yoklukta değil; “sizi korku, açlık; mallardan, canlardan, ürünlerden eksiltmekle deneceğiz, sebat edenlere müjdele(…)İşte onlar rablerinin doğru yolu üzerindedirler ve kurtuluşa erecek (mutluluğa ulaşacak) olanlardır” ayetinde belirtildiği gibi mutluluğun doğrulukta olduğunu gösterir…
Mutluluk sıratı müstakim yolunun üzerindedir… Doğruluk yolunun insana verdiği ödül, dünya ve ahiret mutluluğudur… Doğru yolda olmak mutluluğun kaynağına ulaşmaktır… Onun içindir ki kişi iyi ve doğru iş yaptığı zaman içinde mutluluk, kötü ve yanlış iş yaptığında da içinde mutsuzluk hisseder…
Ey kardeşim! Peygamberimizin mutluluk formülünü hiç unutma: “Mal ve makam vs. durumlarda senden yukarda olana değil senden aşağıda olana bak ki mutlu olasın…”