Taraf Gazetesi yazarı Önder Aytaç köşe yazısını Kürtçe olarak yayınladı: ‘Em gışk bırane ev xişma çıma!’ / ‘Hepimiz kardeşiz, bu öfke ne diye’

İşte o yazı

Wek tibabeki zîr eva cara yekemine ku ezê kuncıka xa bê temami kurmanci bênıvisım. Jı bo vi hevaleki Kurd jı mınra; “ev lê xistina zêr dıbe ku zaf lı xaşa te here, lı caran dıkuje ji” got û mın hışyar kır. Mın ji wek evindareki Anatoliyayê bersıva wi da; “ werê ji jı xışma te tahde / yan ji bedewiyâte kêf / jı herduyara ji can feda / qehra te ji xweşe, lütfa te ji./ Belê, dızanım ku hun hevalên mınên Kurd ji, we dest avêt penusê xa yên sor ku, dı nıvisara Kurdi de şaşiyên Tırkeki jı min ra binvîsin. Nexêr, saxbên. Xeletiye mın, şaşiyê mın nıhu nenvisın jı mınra. Ku hun wêha bêkın, ezê ji bêborım, bêxeyidîm û nenvisêm. Wek gotêna şehidê çapemenêyê Hıran Dink; erê, ez xwe dıkarim dı tengezariya kevokeki da bıbinım, lı belê dızanım ku lı Anatoliyayê mırov destlênadın kevokan. Kevok hetta nav bajaran, dı nav mırovan da jiyana xwe dımeşinın. Belê hıneki vecinoqi, lê hewqas ji azad. Sebêrbêkın habeki. Dûnya bı sebêr çê buye, qey ne weye?

Jı bo wê nîvise, hın dosta ji alikariya mın kîrıne. Lê belı ne zaf, habkek. Çıma kurmanci, çıma iro? Ya rasti mınê jı bo roja zımanın dayiki bınivisiya. Lê belê, ez ne lı Türkiyê bum. İcar hefta borî bavê Emrah Gezer, “Emrah, jı bo ku Kurmanci kılama gotıbu, lı Enkerê hatıbu kuştın” jı mınra maileki şandıbu. Ev çı şermeki mezıne bı xatırı xwedê, ku, cıwanek jı bo ki kılama gotiye bı zımanê xayê dayiki, te kuştın. Çıma em guhê xa dıdın kılamên İngilizi, Fransi! Jı van ji zêdetır, di eurovisyonê de kılamê me carna bı İngilizi tên gotın. Ez jı nakada banglı Weziretiya Çand û Turzimê, jı hunermenda ra dıkım; jıvır şunda bıra hunermendê Anatoliyayê stranên bı Kurmanci, Zazaki, Armeni, Rumi ji amede bıkın jı boyê Eurovisyonê. Wek gotêna Mahsun; em bırayê hevên ne weye? Lê tahammulê kılam gotınên hev nakın. Çıma bıratiya me vek bıratiya Şemo û Sırri be? Jı welat parêzê heri mezınra ji dıbêjım; bızanın ku, ez û mırovê wek mın dıfikirin, jı we gışka zêdetır welatparêzın. Em qet naxazın welat were parvekırın.

Normale ku, fıkrên me jı hevdu cuda be. Lê disa ji ne hevceye ku em kesi binın ser fıkrın xa. Lê belê jı boy ku fıkrên cudahi weren zıman, emê berxwebıdın. Jıy boy vana ji dıvê cek bıkevın bın erdê u careki dın ji dernekevın. Guh nedın Enkerê ji. Lı vır hın tışt zaf hêdi tên guhartın, bı taybeti ji saziyên bı çek. Qet mereq nekın; darbe ji çênabın hêdi lı ser vı dûne û heger hın generalê me ji istifa bıkın, ewê dışteki zaf xırab çênebe! Jı xa lı ser dûnê paşayên heri zêde dı arteşameda ye. Kemasiye wana ewê neyê ber çav, ne weye?

Van rojan karkerên TEKEL’ê lı Enkerê rumeteki vısa zêde dîbinın ku, hetta iroj tu caran sınıfa karkeran vı rumeti ne diye lı Turkiyê. Ne bêjın çıma, ez ji nızanım. Heger saziyên kur van çalekiyan lı hemberê hukûmatê bıkar neyine, bıla bextê wan vekıribe. Van roja hun pê bihesın ku; Yargıtay, Danıştay, HSYK û endamên Dadgeha Anayas’ê gışt bıhevra çune serdana kârkeran; qet şaş nebın. Xênci mafê mırovan “bı taybeti ji mafên Kurdan”, daraziya serbixwe û demoqrasiyê her tışt dı nav bal kişana vandaye. Û tışteki mayi; mın bıhist ku, lı vali Fıratê puxtên maçan dı TRT 6’ê da kurmanci ten weşandın; zaf tên temaşekırın. Heger Federasyona Fıtbol’ê guhê xa bıde hevalêmın Serkar Giştiyê TRT’ê İbrahim Şahin, ewê maçên Diyarbakirspor’ê bı Kurdi û zindi bıde weşandınê lı ser TRT 6’ê. Heviyamın ewe ku TRT 6 her roj, bernamên çêtır û biwesp bine ser ekranan. Lı vêderê tên gotên ku; rojnama Taraf”ê ewê jıvır şunve ji disa lıcem demokrasiyê, huquqê û bı gelra jiyana xa bımeşine. Ye ku jı savar bızvıre, bıla kevçiyê wi bışkê.

Bêminın dı xwaşiyede. Slav û hurmet jı bo gelê Anatoliyayê. Destê mezınan û çavı zarokan maçu dıkım. Zarokên dı zındanande ji, yê kevır avêtın dıleyzın bı apên xayê polisanra ji. Lê şerme, hun ji tışteki bêjın jı zarê xara, bıra hêdi dest jı van tışta berdın. Bıra herên dıbıstanen xa û bıxwinın. Ma qey hun nızanın; xwendın çeka heri mezıne, bı heviya buyina vana ku bıbın dadger û bijişk. Bı din û iman ezê hetta ku lı ser dûne bım, heqê Kurdan binım zıman. Hun ji zarokên xwa binın hêdi jı çiyan. Dırokê qet nenvisiye ku; tö pirsgirêk bı kuştınê, bı şer hatiye çareserkîrınê.

Not: Siz, en yakındaki, ‘yanı başınızdaki biz’ olan ‘öteki yarımızın’ dilini, bu güne dek öğrenme zahmetinde bulunmamış aydın, yazar, çizer ve okumuşlar, solcular ve İslamcılar, gazetemizin web sayfasında bu yazımın Türkçe çevirisi size bu seferlik bir kıyağım. Bir dahakine çevirisini de yapmayacağım haberiniz ola.

***

‘Hepimiz kardeşiz, bu öfke ne diye’

‘Altın doz’ şekliyle ilk kez köşemin tamamını Kürtçe yazacağım. “Aman dikkat et altın vuruş, çok zevk de verebilir, öldürebilir de” şeklinde uyardı bir Kürt dostum. Ben de Anadolu sevdalısı birisi olarak; “gelse Celalinden cefa / Yahut Cemalinden sefa / ikisi de cana feda / Lütfun da hoş kahrın da hoş” diyorum. Şimdi biliyorum ki Kürt dostlarım da bir Türkün Kürtçe yazımındaki hatalarını not etmek için kırmızı kalemlerini ellerine aldılar. Hayır, sağ olun, yanlışlarımı hatalarımı bana yazmayın lütfen. Daha ilk denememde böyle yaparsanız ben de çekinirim, ürkerim ve hatta vazgeçerim ve bir daha da yaz(a)mam o zaman. Basın şehidi Hrant Dink’in söylemiyle; “Evet kendimi bir güvercinin ruh tedirginliği içinde görebilirim, ama biliyorum ki Anadolu’da insanlar güvercinlere dokunmaz. Güvercinler kentin ta içlerinde, insan kalabalıklarında dahi yaşamlarını sürdürürler. Evet, biraz ürkekçe ama bir o kadar da özgürce. Biraz sabredin. Dünya da sabırla yapılmış değil mi?” şeklinde düşünmekteyim.

Bu yazı için bazı dostlardan da yardım aldım ama çok değil, azıcık. Neden Kürtçe ve neden bugün? Doğrusu Dünya Ana Dil Günü’nde yazacaktım. Ancak yurtdışında idim. Geçen hafta Kürtçe türkü söylediği için Ankara’da öldürülen genç Emrah’ın dertli babasından bir e-mail aldım. Bu nasıl bir utanç Tanrı aşkına! Bir genç anadilinde şarkı söylediği için öldürülüyor. Neden, İngilizce veya Fransızca şarkı dinl(eyebi)liyoruz! Hatta Eurovision şarkı yarışmasında İngilizce söylenen bir şarkı ile temsil edil(ebil)iyoruz o zaman! Buradan Kültür Bakanlığı’mıza ve Anadolu’nun sanatçılarına da sesleniyorum; Ne olur Kürtçe, Zazaca, Ermenice, Rumca şarkılar da hazırlansın Eurovision için. Mahzun’un söylemiyle; “hepimiz kardeşiz”, değil mi? Yoksa birbirimizin şarkılarına bile tahammül edemiyor muyuz? Neden kardeşliğimiz Şemo ile Sırrı’nın kardeşliği gibi olsun ki? En büyük ‘vatansever’lere sesleniyorum; bakın ben ve benim gibi düşünenler, hepinizden daha vatanseveriz, vatanın bölünmesini de asla istemiyoruz, bilesiniz.

Fikir ayrılıkları normaldir ve hiç kimseyi de kendi fikirlerimize inandırmamız gerekmiyor. Farklı düşüncelerin de özgürce ifade edilebilmesi için mücadele etmemiz gerekir. Bunun için de silahların gömülmesi ve bir daha çıkarılmaması lazım. Ankara’ya da çok kulak asmayın siz. Oradaki üniformalı kurumlar çok yavaş değişiyor. Hiç merak etmeyin, bu dünyada artık darbelere de darbecilere de yer yok. Eğer generallerimiz onurlu bir şekilde istifa ederlerse ya da pişmanlıktan yararlanırlarsa da çok kötü olmaz. Zaten dünyada paşası en fazla olan ordu bizimki değil mi?

Bugünlerde Ankara’da Tekel işçileri, Türkiye tarihinde işçi sınıfının hiçbir zaman görmediği ilgiyi görüyorlar. Neden diye sormayın, ben de bilmiyorum. Derin yapı bu eylemleri hükümete karşı kullanmadıktan sonra, şansları açık olsun. Eğer bu günlerde HSYK, Yargıtay, Danıştay ve Anayasa Mahkemesi üyelerinin hep birlikte işçileri ziyarete gittiklerini öğrenirseniz de şaşırmayın. Çünkü bağımsız yargı, insan hakları ve özellikle de Kürt hakları ve demokrasi dışındaki her şey, onların ilgi alanı içine giriyor. Ve bir diğer nokta daha; duydum ki Fırat’ın öte yakasında TRT 6’da Kürtçe yayınlanan futbol maçlarının özetleri çok izleniyor. Eğer TRT Genel Müdürü dostum İbrahim Şahin, –Futbol Federasyonu’nu ikna ederek- Diyarbakırspor’un maçlarını, TRT 6’da canlı ve Kürtçe olarak yayınlasa, Taraf gazetesi bundan sonra da, halkla beraber demokrasi ve hukuktan yana bir şekilde yaşamını arttırarak sürdürecek. Yani pilavdan dönenin kaşığı kırılsın.

Şimdilik kalın sağlıcakla. Anadolu insanına selam ve saygılarımı sunuyorum. Büyüklerin ellerinden, küçüklerin gözlerinden öperim. Hapishane(ler)deki ve polis amcalarıyla taş atmaca oynayan çocukların da gözlerinden öperim. Fakat ayıp ama, değil mi? Siz de ne olur bir şeyler söyleyin çocuklarınıza. Bıraksınlar bu tür işleri, okullarına gitsinler. Siz okumanın en büyük silah olduğunu, benden çok daha iyi biliyorsunuz, evlatlarınızın ‘hâkim’ ya da ‘hekim’ olmasını arzulayarak. Dinime, imanıma, yaşadığım sürece ben Kürtlerin haklarını dile getireceğim, siz de çocuklarınızı indirin dağdan artık. Tarih, sorunların savaş ve öldürmeyle çözüldüğünü hiç yazmadı bugüne dek.