Canın daraldı mı?

Dünya gözüne dar mı göründü?

Nefessiz mi kaldın?

Bir çıkış görünmüyor mu?

Söyleyeyim:

Allah'ın ülkesinden uzak düştün.

Sebeplere takılıp kaldın.

Görünen sebepler, nasıllar, nedenler çemberine hapsettin kendini. Allah'tan uzaktasın.

Kedi vehminin, kendi görüşünün esareti altına girdin. Dar bilgin, dar aklın kendi sınırına çekti seni.

Öküz Bağdat’a geliverir... bir ucundan öbür ucuna kadar şehri dolaşır...

Bütün o yaşayıştan, o güzelliklerden, o lezzetlerden ancak ve ancak sokaklardaki karpuz kabuğunu görür!

Öküzün yahut eşeğin seyrine layık olan şey, sokaklara atılan samanlarla yolarda biten otlardır Mesnevi. 4.2377-79.

Öküz dedikse sen nefsin diye anlayıver. Aklına ve ruhuna galip gelmek isteyen, seni çepeçevre duygu maskesiyle kaplayan, içine yerleşmiş ejderha. Bir solucan gibiydi, besleye besleye ejderha yaptın, şimdi de soluk yollarını tıkadı. Nefes aldırmıyor. Seni burnundan solutup neden? Neden? diye sorup duruyor. Nasıl olur? Nasıl böyle derler? Neden anlamazlar? Hakkım, haksızlık vs.

Gözünü oğuştursana böyle zamanlarda. Bir durup gözlüğünü temizle. Bakış açını sorgula. Niye böyle hissediyorum de.

Allah'ın geniş uçsuz bucaksız ferah yurdunu ara.

Gemiye binersin; gemi hareket etti mi deniz kıyısını yürüyor görürsün!

Bir savaştan, bir çekişten canın daralırsa bütün dünyayı dar görürsün!

Dostların dilediği gibi hoşluğa erersen, gönlün hoş olursa bu alem, sana gül bahçesi görünür.

Nice kişiler, ta Sam' a Irak' a kadar gittiler de oralarda kafirlikten, münafıklıktan başka bir şey görmediler.

Nice kişiler, ta Hint ülkesine, Herat şehrine dek vardılar da oralarda alış verişten başka bir şey bulamadılar!

Niceler, Türkistan’a, Çin’e vardılar da oralarda hileden, tuzaktan başka bir şey görmediler!

Sefere giden renkten, kokudan başka bir şey göremezse söyle ona: Bütün iklimleri dolaşsın; hep bunu görür.Mesnevi.4.2370-76

Yoruldun mu? İmkanların tükendi mi? Aklın ermiyor mu?

Öfkeyi bırak Allah'ın ülkesine doğru yola çık.

Tabiat mıhına kurumuş et gibi asılı kalan kişinin canı, sebeplere bağlanmıştır... bundan ötesini göremez.

Ey baş köşede oturan ulu kişi, sebeplerin kalktığı ova, Allah'ın geniş yeryüzüdür.

Orada can, her an suret değiştirir... her an yeniden yeniye ve apaçık bir alem görür.Mesnevi.4.2380-82.

Nasılların, nedenlerin olmadığı, olanın olması gereken olduğu teslimiyet yurdudur Allah'ın ülkesi.

Hiç vakit kaybetmeden yola çık.

Savaşacaksan içindeki ejderhayı alt et.

Dışarıdaki düşman görünür bilinir. Sen görünmeyenden kork.

Cihanı görmen ancak kendi anlayışına göredir.

Hele bir yola çık, Allah elinden tutar.

865. Allah nuru ile ısıklanan, sevgilinin konagını dolu görür.

Nice dolu ve kalabalık konaklar vardır ki isin sonunu görenler, onları bos görürler.

Kimi dilersen Kâbe’de ara da derhal önünde beliriversin.

Ziynetli ve yüce olan bir suret, nasıl olur da Allah yurdu olmaz, bos olur?

Ona kapı kapanmaz, o geldi mi derhal açılır. Fakat baskaları, askla degil, ihtiyaçlardan gelirler. 6