Fibromiyalji sendromu (FMS), kronik yaygın kas-iskelet ağrısı ile karakterize multisistemik bir hastalıktır. Ağır çalışma ve yaşam koşullarının getirmiş olduğu zorlukların yol açtığı stres ile tetiklenen FMS, artık çağın hastalığı haline gelmiştir. FMS’li hastalarda yaygın ağrının yanı sıra görülen yorgunluk, uyku bozukluğu, tutukluk, depresyon, anksiyete ve bilişsel disfonksiyon gibi komorbiditeler yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemekte, kişinin yaşamla başa çıkma yeteneğini azaltmakta ve çevresi ile olan iletişimini bozmaktadır. Bu nedenlerle, FMS günümüzde verimliliği azaltarak iş gücü kaybına ve yüksek tedavi maliyetlerine neden olan, ayrıca dikkat dağınıklığına ve motivasyon bozukluğuna yol açarak iş kalitesini düşüren önemli bir sağlık sorunu haline gelmiştir.

FMS’nin görülme sıklığı yaşla birlikte artmaktadır ve en sık 40-60 yaş arasında görülmektedir. Görülme sıklığı kadınlarda erkeklerden 4-9 kat daha fazla olmaktadır. Yaşam kalitesini ve konfo­runu bozan fibromiyalji, kişiyi günlük hayattan alıkoyarak, iş­gücü kaybına ve yüksek miktarlarda tıbbi harcamalara neden olmaktadır. FMS, etyolojisi tam olarak bilinmeyen, kas-iskelet siste­minde yaygın ağrı şikayeti ve spesifik anatomik bölgelerde hassas noktaların varlığı, uyku bozukluğu, irritabl kolon, sa­bah sertliği (tutukluk), ellerde ağrı, uyuşma ve subjektif şişlik yakınmaları ile karakterize bir yumuşak doku romatizması­dır. Nedeni halen tam olarak bilinmemekle birlikte modern hayatın getirdiği stres ve şehir insanının bilinçsiz spor akti­vitelerin de bulunması suçlanmaktadır. Fibromiyalji tanısı hekimin belirti ve risk faktörlerini göz önünde bulundurması ile konur.

Fibromiyalji hastalarında 3 aydan uzun süren yaygın vücut ağrısı vardır. Ağrı ana belirtidir. Kaslarda ve eklemlerde hissedilen ağrı günden güne, haftadan haftaya değişebilir. Ağrının yeri vücudun farklı yerlerinde dolaşma eğilimi gösterse de en sık boyun, bel, kollar, göğüs, kalça ve bacaklarda hissedilir. Ağrı özellikle kötü uyku, soğuk ve nemli havalar, ve psiko­lojik stresle, mekanik yüklenmelerle artabilir. Hastalarda genellikle sabahları ve günün ilerleyen saatlerinde yorgunluk hissederler. Eller, kollar, ayaklar, bacaklar veya yüzde hissizlik veya karıncalanma hissiyatı da bu hastalarda gördüğümüz durumlardan belli başları olmaktadır. Bu şikayetlerin hepsi aynı anda görülmeyebilir, belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterir. Ancak kas ve eklem ağrıları, niteliksiz uyku ve yorgunluk en sık görülen şikayetlerdir. Kronik yaygın ağrılar, yorgunluk, bitkinlik, sinirlilik, uyku bozuklukları, baş ağrıları ve kabızlık fibromiyaljili hastaların önde gelen şikayetleri arasında yer alır. Hastalar genellikle şi­kayetlerinin bir travmadan sonra başladığını, aşırı bir fiziksel yorgunluğu takip ettiğini ya da bir enfeksiyon sonrası ağrıla­rının arttığını söylerler.

Fibromiyaljinin önlenmesi ve tedavisi için modern tıp açısın­dan henüz kesin bir çözüm bilinmemektedir. Ancak hemen her hastalıktan korunmaya yardımcı olan, sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz yapmak, yeterli su içmek, bedeni asitleştiren besinlerden uzak kalmak ve yeterli istirahat en etkili korun­ma yöntemlerindendir. Egzersizin ayrı bir önemi vardır. Özellikle gevşeme egzer­sizleri, germe egzersizleri, kardiyovasküler kondüsyon prog­ramı, yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme çok yararlı olmakta­dır. Egzersiz, ısı ve elektriksel akımlardan oluşan fizik tedavi programları, ağrının azaltılması açısından etkili yöntemler­dir. FMS’de egzersiz programları bireysel olarak düzenlenmeli, hastanın egzersiz kapasitesinin altında başlanmalı ve kademeli arttırılarak hastanın tolerans durumuna göre düzenlemeler yapılmalıdır. Kas gerginliklerinin azaltılmasında masaj, miyofasiyal gevşeme ve basınç teknikleri de olumlu sonuçlar verir. Fibromiyalji sendromunda en önemli etkiyi aslında egzersizler oluşturmaktadır. Fibromiyalji sendromu tanısı olan hastalarımızın mutlaka fizyoterapiste danışmalarını ve tedavilerini olmasını önermekteyim.

Saygılarımla.

Fzt.Nurullah Ertuğrul

instagram.com/fztnurullah

[email protected]